سرخرگ قاعده ای

سرخرگ قاعده ای یا شریان بازیلر ( به انگلیسی: Basilar artery ) یکی از سرخرگ های مهم مغز است که از پیوند دو سرخرگ مهره ای ( ورتبرال ) در کنار تحتانی پل مغزی ایجاد می گردد. به سرخرگ قاعده ای و دو سرخرگ مهره ای، دستگاه مهره ای - قاعده ای[ ۱] گفته می شود که بیشتر در خونرسانی به قسمت پشتی مغز به ویژه ساقه مغز و مخچه نقش دارند. سرخرگ قاعده ای در پایان در سطح مغز میانی به دو سرخرگ مغزی پشتی[ ۲] تقسیم می گردد که این دو سرخرگ در حلقه ویلیس شرکت می کنند.
سرخرگ هایی که از سرخرگ قاعده ای منشعب می گردند عبارتنداز:[ ۳]
• شاخه های پل مغزی[ ۴]
• سرخرگ لابیرنتی[ ۵]
• سرخرگ مخچه ای تحتانی پیشین ( AICA ) [ ۶]
• سرخرگ مخچه ای فوقانی ( SCA ) [ ۷]
• سرخرگ مغزی پشتی ( PCA )
به طورکلی، شاخه های سرخرگ قاعده ای در خونرسانی به نواحی زیر نقش دارند:[ ۸]
• پل مغزی
• قسمت فوقانی بصل النخاع
• لابیرنت غشایی گوش داخلی
• مخچه و هسته های عمقی آن
• قسمتی از لوب پس سری
• قسمتی از لوب گیجگاهی
• بازوی خلفی کپسول داخلی
• بخشی از تالاموس
• مغز میانی
• شبکه کوروئید بطن سوم و قسمت مرکزی بطن های طرفی
خونرسانی قسمت هایی از نیمکره های مغزی درارتباط با دستگاه مهره ای - قاعده ای، مربوط به شاخه ای از سرخرگ قاعده ای بنام سرخرگ مغزی پشتی ( خلفی ) است.
انسداد ناشی از ترومبوز در سرخرگ قاعده ای، وضعیتی خطرناک محسوب می شود که اغلب با ادامه حیات منافات دارد. [ ۹] ترومبوز شریان قاعده ای معمولاً قسمت ابتدایی یا پروگزیمال شریان را که در خونرسانی به ناحیه پل مغزی نقش دارد، درگیر می کند. [ ۹] بخش هایی از ساقه مغز که به هنگام انسداد سرخرگ قاعده ای، بیشتر باعث ایجاد علایم می گردند عبارتنداز:[ ۱۰]
• راه هرمی ( راه قشری نخاعی )
• راه قشری بصل النخاعی ( قشری پیازی ) که درارتباط با هسته ها ی اعصاب مغزی است
• پایک مخچه ای فوقانی
• پایک مخچه ای میانی
• راه اسپاینوتالامیک که بیشتر مربوط به فیبرهای درد و حرارت است
• هسته های اعصاب مغزی
به هنگام انسداد سرخرگ قاعده ای، آسیب ها معمولاً در ساقه مغز دو طرفه است. [ ۱۰] درصورت انسداد در شاخه ها، ضایعه یک طرفه ساقه ایجاد می گردد. همچنین علایم با توجه به میزان انسداد سرخرگ قاعده ای و محل آن متفاوت است. به طورکلی، علایمی که ممکن است در اثر انسداد سرخرگ قاعده ای ایجاد گردند شامل: