سربیشه

سَربیشه مرکز شهرستان سربیشه واقع در استان خراسان جنوبی است.
گویش مردمان سربیشه لهجه و کشیدگی خاصی مانند گویش بیرجندی ندارد و برخلاف گویش بیرجندی است که در آن کلمات با مُصوت ــَــ آغاز می شوند و بیشتر به زبان سیستانی نزدیک است. آنچه گویش سربیشه ای را سخت کرده انتخاب واژگان اصیل فارسی دری در تکلم سربیشه ای ها است که به دلیل نزدیکی سربیشه با مرز افغانستان بوده و هنوز هم پا بر جاست. [ ۲]
شهر سربیشه در حاشیه شمال شرقی دشت لوت و در جنوب شرقی شهرستان بیرجند در محور بین المللی بیرجند - زاهدان قرار دارد. سربیشه از شمال به شهرستان درمیان، از جنوب به شهرستان نهبندان، و از شرق حدود ۱۷۵ کیلومتر با کشور افغانستان فاصله دارد. ارتفاع آن از سطح دریا ۱۸۳۹ تا ۱۹۱۲ متر و دارای آب و هوای گرم و خشک است.
شهرستان سربیشه دارای سه بخش «مرکزی»، «مود» و «درح» سه شهر «سربیشه»، «مود» و درح و چهار دهستان است.
این شهر دارای قدمت تاریخی است. وجود آثار و ابنیه تاریخی سربیشه از قبیل محوطه ها و تپه های باستانی، قلعه و خانه های قدیمی، غارهای با قدمت صدر اسلام و حتی پیش از آن و روستاهای تاریخی نشان دهنده غنای فرهنگی و سابقه تمدنی این منطقه است.
سربیشه با ویژگی های خاص خود از جمله نواحی مهم استان به شمار می رود که در کنار جاذبه های طبیعی مانند چشمه های آب معدنی جاذبه های مذهبی نیز دارد که حکایتگر قابلیت های فراوان گردشگری این شهر هستند. صنایع این شهر را می توان به دو بخشِ صنایع ماشینی و صنایع دستی تقسیم کرد. شغل بیشتر مردم سربیشه کشاورزی و دامپروری است.
مردم این منطقه با لهجه سربیشه ای صحبت می کنند. قبل از اسلام مردمان سربیشه زرتشتی بوده اند. اکنون مردم ساکن این شهر مسلمان و با مذاهب شیعه و سنی هستند.
بر پایه سرشماری عمومی نفوس و مسکن در سال ۱۳۹۵ جمعیت این شهر ۸٬۷۱۵ نفر ( در ۲٬۳۶۲ خانوار ) بوده است. [ ۳]
ارتفاع آن از سطح دریا ۱۸۳۹ متر[ ۱] و دارای آب و هوای معتدل و خشک است البته میانگین دمای سالانه آن از سایر شهرهای استان خراسان جنوبی کمتر است و برخی ایام سال جزو سردترین شهرهای کشور می باشد. شهر سربیشه در ۶۵ کیلومتری جنوب شرقی شهر بیرجند و در مسیر راه بیرجند - نهبندان قرار دارد.
در مورد وجه تسمیه شهرستان سربیشه سه نظر وجود دارد. نظریه اول: در قسمت جنوب این شهر زمین آبخیز و سرسبزی وجود داشته و چون شهر در مدخل ورودی این محل سرسبز بوده به آن سربیشه گفته اند. نظریه دوم: این منطقه در روزگاران گذشته جنگل و محل تجمع پرندگانی مانند سار بوده است که به آن ساربیشه گفته اند و در گذر زمان به سربیشه مخفف شده است. نظریه سوم: چون این شهر در دشتی به ارتفاع ۱۹۱۲ متر از سطح دریای واقع شده است و به دلیل سردی هوا آن را سردبیشه نامیده اند که بعدها به سربیشه تغییر یافته است.

سربیشه (ایلام). سربیشه، روستایی در دهستان محمودآباد بخش سیوان شهرستان ایلام در استان ایلام ایران است.
بر پایه سرشماری عمومی نفوس و مسکن در سال ۱۳۹۵، جمعیت این روستا برابر با ۳۳ نفر ( ۹ خانوار ) بوده است. [ ۱]