سرب ( به انگلیسی: Lead ) یک
عنصر شیمیایی با
عدد اتمی ۸۲ و
نشان شیمیایی pb ( به لاتین: Plumbum ) است. این فلز سنگین،
چگالی بالا و
نقطه ذوب بسیار پایینی در مقایسه با بیشتر
فلزات داشته و فلزی نرم به شمار می آید.
سرب عنصری سمی و شکل پذیر است، که دارای رنگ خاکستری کدر می باشد. هنگامی که تازه برش داده می شود نقره ای روشن و مایل به آبی است، اما اگر در معرض هوا قرار گیرد به رنگ خاکستری تیره در می آید. این ماده از رسانایی الکتریکی پایینی برخوردار است. سرب در میان عناصر پایدار دارای بالاترین عدد اتمی است. سرب به آسانی از کانسنگ ها قابل استخراج است.
سرب حداقل از هفت هزار سال پیش مورد استفاده بشر می باشد. انسان های ماقبل تاریخ، از این ماده استفاده می کردند و مردمان غرب آسیا، سنگ های حاوی سرب را گالنا می نامیدند. در کتاب سفر خروج ( بخشی از تورات ) نیز به این عنصر اشاره شده است. کیمیاگران می پنداشتند سرب قدیمی ترین فلز بوده و به سیاره زحل مربوط می شود. در روم باستان، استخراج و استفاده از سرب، به ویژه به دلیل رنگ نقره ای آن، رونق زیادی داشت اما این موضوع با سقوط امپراتوری روم غربی به پایان رسید. لوله های سربی که نشانه های امپراتوری روم را حمل می کردند هنوز هم به کار می روند. در دورهٔ انقلاب صنعتی، استفادهٔ گسترده از سرب، مجدداً رواج پیدا کرد. در سال ۲۰۱۴، حدود ۱۰ میلیون تُن سرب در سراسر جهان تولید شد که بیش از نیمی از این مقدار، حاصل بازیافت و استفادهٔ مجدد از این فلز بود.
به دلیل خواصی چون فراوانی، چگالی و شکل پذیری بالا، نقطه ذوب پایین و مقاومت بالای سرب در برابر اکسایش - کاهش، کاربردهای متعددی برای این ماده تعریف شده است.
کاربردهای اولیه سرب عبارت بودند از: سازه های ساختمانی، رنگدانه های مورد استفاده در لعاب سرامیک و لوله های انتقال آب. کاخ ها و کلیساهای بزرگ اروپا در وسایل تزئینی، سقف ها، لوله ها و پنجره ها دارای مقادیر قابل توجهی سرب هستند. این فلز ( در حالت عنصری ) پس از آهن، آلومینیوم، مس و روی بیشترین کاربرد را دارد. برخی موارد استفاده از سرب به شرح زیر است: در مقابله با تشعشات، ساخت لحیم، مسوار، باتری های اسید سرب، در اجزای الکترونیکی، روکش کابل، مهمات، در شیشه CTRها، سرامیک، شیشه های حاوی سرب، لوله های سربی ( استفاده از اتصالات سربی در لوله های آب آشامیدنی در دهه ۱۹۹۰ در آمریکا غیرقانونی شد و امروزه کاربرد زیادی ندارند ) در رنگ ها ( از سال ۱۹۷۸ در آمریکا و به تدریج از دهه ۶۰ تا دهه ۸۰ در انگلستان ممنوع شد اگرچه رنگ سطوح قدیمی می توانست تا ۵۰٪ وزن از سرب باشد ) آلیاژها، مسوار، اتصالات و مواد پرکننده. همچنین در بام ها به عنوان درزگیر برای محافظت اتصالات در برابر باران مورد استفاده قرار می گیرد. در بنزین به صورت تترااتیل سرب و تترا متیل سرب برای کاهش صدای موتور کاربرد داشت. البته فروش بنزین سرب دار در آمریکا از سال ۱۹۸۶ و در اتحادیه اروپا از سال ۱۹۹۹ ممنوع شد. سرب یک ابررسانا با دمای بحرانی K=۲۰/۷ c T ( ۹۵/۲۶۵ – درجه سانتی گراد ) می باشد.
