سِراجُ الدّوله ، میرزا محمّد (۱۱۴۰ـ۱۱۷۰ق)
(ملقب به: «منصور الملک») از فرمانروایان (حک: ۱۷۵۶/۱۱۶۹ـ۱۷۵۷/۱۱۷۰ق) بنگال. نوۀ دختری نواب علی وردی خان ، حاکم بنگال ، بیهار و اُرسیه، بود و نزد پدر بزرگش پرورش یافت و در ۱۱۶۱ق/۱۷۴۸ به حکومت بیهار رسید و به ولیعهدی علی وردی خان انتخاب شد. او از انگلیسی ها خواست تا قلعه و استحکامات نظامی خود را در کلکته برچینند، اما انگلیسی ها نه تنها اعتنایی نکردند بلکه آمادۀ نبرد با سِراجُ الدّوله شدند. سِراجُ الدّوله نیز سپاهی به مقابلۀ آن ها فرستاد و پس از چند روز نبرد، آن ها را شکست سختی داد و قلعه به تصرف نیروهای سِراجُ الدّوله درآمد (۱۷۵۶/۱۱۷۰ق) وی چند تن از رجال مهم انگلیسی به اسارت درآمده را به مرشدآباد فرستاد و بقیه را آزاد کرد و راجه مانک چند هندو را حاکم کلکته کرد و ارتشی در آن جا مستقر نمود. اما انگلیسی ها مخفیانه با تدارک نیروهای زمینی و دریایی از مَدْرَس روانۀ کلکته شدند و برای مانک چند، پیام صلح و آشتی فرستادند و او نیز قلعۀ کلکته را تسلیم انگلیسی ها کرد و سپس هوگلی به تصرف آنان درآمد. در همین زمان، خبر حملۀ احمدشاه دُرّانی به سِراج الدّوله رسید و او برای مقابله با احمدشاه ناگزیر معاهدۀ علیگره را با انگلیسی ها امضا کرد (۱۷۵۷/۱۱۷۰ق) و همۀ متصرفات انگلیسی ها را به آنان بخشید و اجازۀ قلعه سازی به آنان داد و تعهد پرداخت غرامت کرد. به دنبال آغاز جنگ هفت ساله میان انگلستان و فرانسه در اروپا، نیروهای انگلیسی درصدد تصرف مواضع و استحکامات فرانسوی ها، ازجمله چند رَنگر در هند، بر آمدند، اما سِراجُ الدّوله برای حفظ توازن قوا، به انگلیسی ها اجازۀ تصرف مواضع باقی ماندۀ فرانسوی ها را نداد و حاضر به تسلیم فرانسوی ها به آنان نشد. از این رو، انگلیسی ها درصدد جانشینی دست نشانده در بنگال به جای سِراج ُالدّوله برآمدند و بدین منظور مخفیانه با میر جعفر، از فرماندهان سپاه سراج الدوله، قراردادی امضا کردند. پس از آن ، نیروهای انگلیسی با سلاح های پیشرفته به سوی شمال پیشروی کردند. سِراجُ الدّوله با حدود ۷۰هزار نیرو به مقابله آن ها شتافت و در نزدیک پلاسی ، بر ساحل رود بهاگیرتی، اردو زد. سپاه میانی سراج الدوله به نیروهای انگلیسی حمله برد، اما میرجعفر که فرماندهی جناح چپ را داشت تسلیم انگلیسی ها شد و سِراجُ الدّوله ناگزیر، شکست خورد و غنایم فراوانی نصیب انگلیسی ها شد. سِراجُ الدّوله با همسر خود به مرشدآباد و از آن جا به راج محل رفت و به خانه ای پناه برد. اما او را تسلیم میر جعفر کردند و به دستور پسر میر جعفر به قتل رسید.
(ملقب به: «منصور الملک») از فرمانروایان (حک: ۱۷۵۶/۱۱۶۹ـ۱۷۵۷/۱۱۷۰ق) بنگال. نوۀ دختری نواب علی وردی خان ، حاکم بنگال ، بیهار و اُرسیه، بود و نزد پدر بزرگش پرورش یافت و در ۱۱۶۱ق/۱۷۴۸ به حکومت بیهار رسید و به ولیعهدی علی وردی خان انتخاب شد. او از انگلیسی ها خواست تا قلعه و استحکامات نظامی خود را در کلکته برچینند، اما انگلیسی ها نه تنها اعتنایی نکردند بلکه آمادۀ نبرد با سِراجُ الدّوله شدند. سِراجُ الدّوله نیز سپاهی به مقابلۀ آن ها فرستاد و پس از چند روز نبرد، آن ها را شکست سختی داد و قلعه به تصرف نیروهای سِراجُ الدّوله درآمد (۱۷۵۶/۱۱۷۰ق) وی چند تن از رجال مهم انگلیسی به اسارت درآمده را به مرشدآباد فرستاد و بقیه را آزاد کرد و راجه مانک چند هندو را حاکم کلکته کرد و ارتشی در آن جا مستقر نمود. اما انگلیسی ها مخفیانه با تدارک نیروهای زمینی و دریایی از مَدْرَس روانۀ کلکته شدند و برای مانک چند، پیام صلح و آشتی فرستادند و او نیز قلعۀ کلکته را تسلیم انگلیسی ها کرد و سپس هوگلی به تصرف آنان درآمد. در همین زمان، خبر حملۀ احمدشاه دُرّانی به سِراج الدّوله رسید و او برای مقابله با احمدشاه ناگزیر معاهدۀ علیگره را با انگلیسی ها امضا کرد (۱۷۵۷/۱۱۷۰ق) و همۀ متصرفات انگلیسی ها را به آنان بخشید و اجازۀ قلعه سازی به آنان داد و تعهد پرداخت غرامت کرد. به دنبال آغاز جنگ هفت ساله میان انگلستان و فرانسه در اروپا، نیروهای انگلیسی درصدد تصرف مواضع و استحکامات فرانسوی ها، ازجمله چند رَنگر در هند، بر آمدند، اما سِراجُ الدّوله برای حفظ توازن قوا، به انگلیسی ها اجازۀ تصرف مواضع باقی ماندۀ فرانسوی ها را نداد و حاضر به تسلیم فرانسوی ها به آنان نشد. از این رو، انگلیسی ها درصدد جانشینی دست نشانده در بنگال به جای سِراج ُالدّوله برآمدند و بدین منظور مخفیانه با میر جعفر، از فرماندهان سپاه سراج الدوله، قراردادی امضا کردند. پس از آن ، نیروهای انگلیسی با سلاح های پیشرفته به سوی شمال پیشروی کردند. سِراجُ الدّوله با حدود ۷۰هزار نیرو به مقابله آن ها شتافت و در نزدیک پلاسی ، بر ساحل رود بهاگیرتی، اردو زد. سپاه میانی سراج الدوله به نیروهای انگلیسی حمله برد، اما میرجعفر که فرماندهی جناح چپ را داشت تسلیم انگلیسی ها شد و سِراجُ الدّوله ناگزیر، شکست خورد و غنایم فراوانی نصیب انگلیسی ها شد. سِراجُ الدّوله با همسر خود به مرشدآباد و از آن جا به راج محل رفت و به خانه ای پناه برد. اما او را تسلیم میر جعفر کردند و به دستور پسر میر جعفر به قتل رسید.