سراج الانساب

[ویکی نور] سراج الانساب تألیف سید احمد کیاء گیلانی در سال 976ق به زبان فارسی است. کتاب در پاسخ به درخواست یکی از شاگردان که از وی طلب گردآوری انساب علماء سادات را از کتب معتبره می کند، انجام پذیرفته است.
کتاب در یک مقدمه، سه مصباح و یک خاتمه تدوین شده است. مقدمه در بیان تاریخ سلاطین صفویه می باشد. اگرچه فهرست کتاب دارای تبویب و فصل بندی خاصی نمی باشد؛ اما متن اثر در سه «مصباح» تنظیم شده است که بجز فصل اول که مختصر بوده و مشتمل بر فصلی نیست، دو فصل بعد در فصول متعدد تنظیم است:
خاتمه کتاب نیز که ذکر سایر اولاد امیرالمؤمنین(ع) از غیر فاطمه زهرا(س) است، در سه بخش تنظیم شده است.
کتاب با اظهار ارادت به آل عبا و ذریه ایشان آغاز می گردد. نویسنده با ذکر روایت: «اکرموا ذریتی الصالح لله و الطالح لی»، اکرام و احترام به ذریه ائمه اطهار(ع) را تنها با شناخت انساب آن ها میسر می داند. وی سپس به مطالعات و تحقیقات خود در علم نسب شناسی و تدریس و مباحثه اکثر کتب انساب اشاره می کند.
مقدمه کتاب در ذکر مناقب سلاطین صفویه است که به لحاظ تاریخی حائز اهمیت است.شاه طهماسب صفوی از نوادگان امام موسی کاظم(ع) می باشد؛ بدین جهت نویسنده پس از ذکر شجره نامه شاه به ذکر نسب آنحضرت منتقل و شمه ای از بزرگواری ها و بخشندگی ها و نیز چگونگی شهادت حضرت را نقل می کند. کیاء در ادامه با توصیف حکومت شاه طهماسب و تمجیدات فراوان از وی و شاه اسماعیل، برخی از اتفاقات این دوران را ذکر می کند. از جمله وقایع تاریخی نقل شده در این بخش می توان به این موارد اشاره نمود: جنگ سلاطین ازبگ در جام کرمان، صلح پادشاه روم، واقعه شیروان، واقعه رشت، واقعه استرآباد.