سدهٔ نوزدهم میلادی به فاصلهٔ بین سال های ۱۸۰۱ تا ۱۹۰۰ در گاهشماری میلادی گفته می شود.
گاهی مورخان از «سدهٔ نوزدهم میلادی» برای اشاره به دوران تاریخی بین سال های ۱۸۱۵ ( کنگرهٔ وین ) تا ۱۹۱۴ ( ۱۲۹۲ ) ( آغاز جنگ جهانی اول ) استفاده می کنند. اریک هابس باوم نیز اصطلاحی به نام «سدهٔ نوزدهم میلادی طولانی» برای اشاره به سال های بین ۱۷۸۹ تا ۱۹۱۴ ساخته است.
در این سده امپراتوری های عثمانی، اسپانیا و پرتغال نابود شدند و امپراتوری های مغول و روم مقدس نیز به پایان رسیدند.
امپراتوری بریتانیا پس از جنگ های ناپلئونی، درحالی که یک ربع از جمعیت جهان و یک سوم زمین ها را در اختیار داشت تبدیل به بزرگ ترین ابرقدرت این سده شد. این امر باعث تقویت یک صلح بریتانیایی، پیشبرد تجارت و مبارزه با دزدی دریایی فراگیر شد.
میزان برده داری در کل جهان بسیار کمتر شد. پس از شورش برده ها در هاییتی، بریتانیا دزدان دریایی بربر را که به دزدی و برده گیری اروپاییان می پرداختند مجبور به تسلیم شدن کرد و به نیروی دریایی خود ابلاغ کرد تا هر گونه تجارت برده را متوقف سازند. برده داری سپس در روسیه، آمریکا و برزیل ممنوع اعلام شد. ( مراجعه کنید به الغای برده داری )
الکتریسیته، فولاد و نفت موجبات دومین انقلاب صنعتی را که کشورهایی چون آلمان، ژاپن و ایالات متحده را تبدیل به امپراتوری های زمان کرد فراهم آوردند. با اینحال روسیه و سلسلهٔ چینگ در چین نتوانستند همراه با این انقلاب گام بردارند و در نتیجه آشوب های اجتماعی وسیعی در این دو امپراتوری به وجود آمد.
در سال ۱۸۰۱ پارلمان ایرلند رای به اتحاد با انگلستان داد و در نتیجه پادشاهی متحد بریتانیا به وجود آمد. ایرلند تا سال ۱۹۲۲ ( ۱۳۰۰ ) زیر نظر بریتانیا بود ولی پس از اینکه اکثریت شهرستان های ایرلندی نشین و اکثریت جمعیت ایرلندی ها خواستار جدایی از انگلیس شدند، ایالت خودمختار ایرلند به وجود آمد. شهرستان های شمالی همچنان به بریتانیا وفادار ماندند و تا به امروز تحت عنوان ایرلند شمالی از کشور ایرلند جدا هستند.
در ۱۷ مه ۱۸۱۴، نروژ از کنترل سوئد خارج شد و استقلال خود را اعلام کرد. هر چند این کشور مجبور به ادامهٔ یک اتحاد خصوصی با سوئد شد ولی قانون اساسی آزاد خود را حفظ کرد. روند افزایش ملی گرایی نروژی آن قدر در طول این سده ادامه یافت تا بالاخره نروژ توانست در سال ۱۹۰۵ ( ۱۲۸۳ ) استقلال خود را به دست آورد.
این نوشته برگرفته از سایت ویکی پدیا می باشد، اگر نادرست یا توهین آمیز است، لطفا گزارش دهید: گزارش تخلفگاهی مورخان از «سدهٔ نوزدهم میلادی» برای اشاره به دوران تاریخی بین سال های ۱۸۱۵ ( کنگرهٔ وین ) تا ۱۹۱۴ ( ۱۲۹۲ ) ( آغاز جنگ جهانی اول ) استفاده می کنند. اریک هابس باوم نیز اصطلاحی به نام «سدهٔ نوزدهم میلادی طولانی» برای اشاره به سال های بین ۱۷۸۹ تا ۱۹۱۴ ساخته است.
در این سده امپراتوری های عثمانی، اسپانیا و پرتغال نابود شدند و امپراتوری های مغول و روم مقدس نیز به پایان رسیدند.
امپراتوری بریتانیا پس از جنگ های ناپلئونی، درحالی که یک ربع از جمعیت جهان و یک سوم زمین ها را در اختیار داشت تبدیل به بزرگ ترین ابرقدرت این سده شد. این امر باعث تقویت یک صلح بریتانیایی، پیشبرد تجارت و مبارزه با دزدی دریایی فراگیر شد.
میزان برده داری در کل جهان بسیار کمتر شد. پس از شورش برده ها در هاییتی، بریتانیا دزدان دریایی بربر را که به دزدی و برده گیری اروپاییان می پرداختند مجبور به تسلیم شدن کرد و به نیروی دریایی خود ابلاغ کرد تا هر گونه تجارت برده را متوقف سازند. برده داری سپس در روسیه، آمریکا و برزیل ممنوع اعلام شد. ( مراجعه کنید به الغای برده داری )
الکتریسیته، فولاد و نفت موجبات دومین انقلاب صنعتی را که کشورهایی چون آلمان، ژاپن و ایالات متحده را تبدیل به امپراتوری های زمان کرد فراهم آوردند. با اینحال روسیه و سلسلهٔ چینگ در چین نتوانستند همراه با این انقلاب گام بردارند و در نتیجه آشوب های اجتماعی وسیعی در این دو امپراتوری به وجود آمد.
در سال ۱۸۰۱ پارلمان ایرلند رای به اتحاد با انگلستان داد و در نتیجه پادشاهی متحد بریتانیا به وجود آمد. ایرلند تا سال ۱۹۲۲ ( ۱۳۰۰ ) زیر نظر بریتانیا بود ولی پس از اینکه اکثریت شهرستان های ایرلندی نشین و اکثریت جمعیت ایرلندی ها خواستار جدایی از انگلیس شدند، ایالت خودمختار ایرلند به وجود آمد. شهرستان های شمالی همچنان به بریتانیا وفادار ماندند و تا به امروز تحت عنوان ایرلند شمالی از کشور ایرلند جدا هستند.
در ۱۷ مه ۱۸۱۴، نروژ از کنترل سوئد خارج شد و استقلال خود را اعلام کرد. هر چند این کشور مجبور به ادامهٔ یک اتحاد خصوصی با سوئد شد ولی قانون اساسی آزاد خود را حفظ کرد. روند افزایش ملی گرایی نروژی آن قدر در طول این سده ادامه یافت تا بالاخره نروژ توانست در سال ۱۹۰۵ ( ۱۲۸۳ ) استقلال خود را به دست آورد.
wiki: سده نوزدهم میلادی