سد شُمو در ( دَرواه شُمو ) نام سدی است در شمال کوخرد، این دره در ۲ کیلومتری شمال دهستان کوخرد و از توابع بخش کوخرد شهرستان بستک و در غرب استان هرمزگان در جنوب ایران واقع می باشد. «درواه» در گویش لارستانی و به ویژه کوخِردی در جنوب ایران به پدیده های طبیعی دره مانندی که بیشتر نقش مسیل را دارد «دَرواه» می گویند. درواه ( دره ) یا وادی: گشادگی میان دو کوه که شامل زمینی است دراز. کشیده که غالباً رودی در آن جریان دارد و یا معبر سیل است. درواه شمو از سَرگرد کوه ناخ شروع می یابد.
... [مشاهده متن کامل]
در قله این کوه چُک بلندی وجود دارد که بنام «چُک تُرُه» معروف است دقیقاً از پائین این چُک «درواه شمو» آغاز می شود. این دره بزرگ و دراز بطول تقریبی ۲۵ تا ۳۰ کیلومتر ابتدا از بن کوه ناخ «شمال کوخرد» و از «سَرگرد گری زامردان» سرازیر می شود از سمت مغرب «تنگیرد» و به طول مایل و پر پیچ و خم از دامنهٔ کوهستان می گذرد و از منطقه درازو عبور می کند و در مغرب «شلگیر جاوید» به رودخانه مهران می ریزد.
بعد عبور درواه شمو از «گری زامردان» به گری «سنگ بُندبنِ» می رسد، پس از گذر از سنگ بُندبنِ یک چشمه کوچکی و گریوه تنگی وجود دارد که بنام «گری چَپان» معروف است می رسد. پس از عبور از گری چَپان به پُشت پر دراخی و سَرگرد تنگه شُمو وارد تنگه شمو می شود، درواه در مسیر خود ادامه می یاید تا اینکه به سد شمو می ریزد.
سیل «درواه شمو» چهار بار کوخرد را خراب کرده است.
• اولین بار که سیبه «کوخرد» توسط سیل دره شمو ویران شده است در سال ۸۱۵ میلادی برابر با سال ۱۹۲ هجری قمری بوده که هنوز اسلام وارد سیبه نشده بوده است. در آن زمان سیبه کوخرد زرتشتینشین بوده است و در آن دوران کوخرد بنام سیبه معروف بوده است.
• بار دوم هنگامی بوده که کوخرد محله ای مشهوری بنام «محله بنجرون» داشته و در آن هنگام مسجدی بوده که آن را روی خرابه های «معبد سیبه» بنا نهاده بودند و در اثر شدت سیل مسجد کاملاً ویران می شود، و محله سیبه قدیم تماماً باخاک یکسان می شود، روایت است که سیل به اندازه ای شدید بوده است که بچه را با گهواره اش از بالای ستون چاه عالی پرتاب می کرده است.
• اما بار سوم در حدود ۵۹ سال پیش بوده، در روز چهارشنبه ۱۰ محرم سال ۱۳۶۷ هجری قمری و در اثر باران پی در پی سیل شدیدی در دره شمو جاری می شود محله قبله و محله شمال و قسمتی از محله قبله که ۲۰ باب خانه مسکونی داشت کاملاً ویران می شود که اکنون آثاری از آن ها برجای مانده است وبنام «پَرَکن» معروف است.
... [مشاهده متن کامل]
در قله این کوه چُک بلندی وجود دارد که بنام «چُک تُرُه» معروف است دقیقاً از پائین این چُک «درواه شمو» آغاز می شود. این دره بزرگ و دراز بطول تقریبی ۲۵ تا ۳۰ کیلومتر ابتدا از بن کوه ناخ «شمال کوخرد» و از «سَرگرد گری زامردان» سرازیر می شود از سمت مغرب «تنگیرد» و به طول مایل و پر پیچ و خم از دامنهٔ کوهستان می گذرد و از منطقه درازو عبور می کند و در مغرب «شلگیر جاوید» به رودخانه مهران می ریزد.
بعد عبور درواه شمو از «گری زامردان» به گری «سنگ بُندبنِ» می رسد، پس از گذر از سنگ بُندبنِ یک چشمه کوچکی و گریوه تنگی وجود دارد که بنام «گری چَپان» معروف است می رسد. پس از عبور از گری چَپان به پُشت پر دراخی و سَرگرد تنگه شُمو وارد تنگه شمو می شود، درواه در مسیر خود ادامه می یاید تا اینکه به سد شمو می ریزد.
سیل «درواه شمو» چهار بار کوخرد را خراب کرده است.
• اولین بار که سیبه «کوخرد» توسط سیل دره شمو ویران شده است در سال ۸۱۵ میلادی برابر با سال ۱۹۲ هجری قمری بوده که هنوز اسلام وارد سیبه نشده بوده است. در آن زمان سیبه کوخرد زرتشتینشین بوده است و در آن دوران کوخرد بنام سیبه معروف بوده است.
• بار دوم هنگامی بوده که کوخرد محله ای مشهوری بنام «محله بنجرون» داشته و در آن هنگام مسجدی بوده که آن را روی خرابه های «معبد سیبه» بنا نهاده بودند و در اثر شدت سیل مسجد کاملاً ویران می شود، و محله سیبه قدیم تماماً باخاک یکسان می شود، روایت است که سیل به اندازه ای شدید بوده است که بچه را با گهواره اش از بالای ستون چاه عالی پرتاب می کرده است.
• اما بار سوم در حدود ۵۹ سال پیش بوده، در روز چهارشنبه ۱۰ محرم سال ۱۳۶۷ هجری قمری و در اثر باران پی در پی سیل شدیدی در دره شمو جاری می شود محله قبله و محله شمال و قسمتی از محله قبله که ۲۰ باب خانه مسکونی داشت کاملاً ویران می شود که اکنون آثاری از آن ها برجای مانده است وبنام «پَرَکن» معروف است.
