سخنوری

منازعه ای نمایشی در قالب شعر یا نثر، یا ترکیبی از این دو بین دو تن که رقابتی در مدح اولیای مذهبی داشتند. رسم سخنوری در سال های دور از ابتکارات جوانمردانی بود که در راه ترویج مبانی تشیّع اهتمام می ورزیدند. مجالس سخنوری برای عموم مردم متضمن فواید بسیار بود، و مردم را با شعر و ادب و نکته سنجی های ظریف آشنا می ساخت، و با فرهنگ تشیّع و مبانی مذهبی الفت می داد. سخنوران تشکیلات مسلکی خاصی نیز برای خویش داشتند، و تمام ایشان درویش و سرسپردگان سلسلۀ خاصی از متصوفه بودند که بین خود آنان به سلسلۀ عجم معروف است. از خصایص آن ها این بود که باید شغلی داشته باشند و سؤال کردن و پرسه زدن را (جز در موارد بسیار معدودی آن هم به دستور مرشد خود) پیشه نگیرند. لباس آن ها نیز مانند مردم عادی بود و هیچ گونه علامتی (مانند شارب و گیسوگذاشتن و کفن پوشیدن) نداشتند. مردم تهران و بسیاری از شهرهای بزرگ در شب های ماه رمضان، بعد از افطار تا نزدیکی های سحر، در قهوه خانه ها پای صحبت سخنوران می نشستند. رواج وسایل ارتباطی و سرگرمی جدید مانند تئاتر، رادیو، سینما، و تلویزیون به تدریج سنت سخنوری را از رونق انداخت.