ستون زن پیکر ( به یونانی: Καρυάτις، تلفظ: کاریاتید ) نام نوعی ستون در معماری یونان باستان و مصر باستان است. در این گونه ستون ساختمان ها به شکل پیکر زنانه ساخته می شود.
معروف ترین ستون های زن پیکر ستون های نیایشگاه ارختئیون ( Έρέχθειον ) آتن است. در معماری رنسانس و سده های ۱۸ و ۱۹ نیز این گونه ستون ها کاربرد زیادی داشته است. ستون هایی که در آن پیکر مردانه تراشیده می شد معمولاً شکلی تناور و پهلوانی داشت و از این رو این گونه ستون ها را ستون پهلوان پیکر می نامند.
ویتروویوس، معمار و یکی از لشکریان رومی در کتاب خود خاستگاه این گونه ستون ها را در یونان این گونه توضیح داده است: در جنگ یونانیان علیه ایرانیان، مردم کاریا ( نزدیک اسپارت در لاکونیا ) از ایران پشتیبانی کردند. زمانی که یونانی ها سرانجام از پیشرفت ایرانیان در خاک یونان جلوگیری کردند، به تنبیه کاریایی ها پرداختند. مردان کاریایی را کشتند و زنانشان را به بردگی بردند. مقرر شد که این زنان بایستی برای ابد باری به دوش بکشند. و این گونه ستون ها نمادی است از بارکشی ابدی زنان کاریایی.
با این حال، توضیح ویترویوس مشکوک است. بسیار پیش از جنگ با پارس ها، در یونان[ ۱] و خاور نزدیک باستان از مجسمه های زن به منزلهٔ تکیه گاه تزئینی استفاده می شد. کامیل پالیا در کتاب تصاویر درخشان توضیح ویترویوس را به منزلهٔ یک خطا رد می کند و حتی در اثر مری لفکوویتز، بازبینی در آتن سیاه، از آن ذکری به میان نیامده است. [ ۲] [ ۳] هر دوی آن ها می گویند که این اصطلاح به زنان جوانی اطلاق می شود که آرتمیس را در کاریا از طریق رقص پرستش می کنند. لفکوویتز می گوید که این اصطلاح از شهر اسپارتی کاریا می آید، جایی که زنان جوان در اطراف مجسمهٔ الهه آرتمیس در فضای باز، که در محلی با درخت گردو شناخته می شود، حلقه می زدند و می رقصیدند. برنارد سرجنت تصریح می کند که رقصندگان از نزدیکی اسپارت به شهر کوچک کاریا آمدند. [ ۴] با این وجود، ربط دادن کاریاتیدها به برده داری همچنان ادامه دارد و در هنر رنسانس رایج است. [ ۵]
نخستین ستون های زن پیکر که در آسیای میانه به کار رفته است از شهر کهن پنجکنت در تاجیکستان امروزی به دست آمده است. [ ۶]
این نوشته برگرفته از سایت ویکی پدیا می باشد، اگر نادرست یا توهین آمیز است، لطفا گزارش دهید: گزارش تخلفمعروف ترین ستون های زن پیکر ستون های نیایشگاه ارختئیون ( Έρέχθειον ) آتن است. در معماری رنسانس و سده های ۱۸ و ۱۹ نیز این گونه ستون ها کاربرد زیادی داشته است. ستون هایی که در آن پیکر مردانه تراشیده می شد معمولاً شکلی تناور و پهلوانی داشت و از این رو این گونه ستون ها را ستون پهلوان پیکر می نامند.
ویتروویوس، معمار و یکی از لشکریان رومی در کتاب خود خاستگاه این گونه ستون ها را در یونان این گونه توضیح داده است: در جنگ یونانیان علیه ایرانیان، مردم کاریا ( نزدیک اسپارت در لاکونیا ) از ایران پشتیبانی کردند. زمانی که یونانی ها سرانجام از پیشرفت ایرانیان در خاک یونان جلوگیری کردند، به تنبیه کاریایی ها پرداختند. مردان کاریایی را کشتند و زنانشان را به بردگی بردند. مقرر شد که این زنان بایستی برای ابد باری به دوش بکشند. و این گونه ستون ها نمادی است از بارکشی ابدی زنان کاریایی.
با این حال، توضیح ویترویوس مشکوک است. بسیار پیش از جنگ با پارس ها، در یونان[ ۱] و خاور نزدیک باستان از مجسمه های زن به منزلهٔ تکیه گاه تزئینی استفاده می شد. کامیل پالیا در کتاب تصاویر درخشان توضیح ویترویوس را به منزلهٔ یک خطا رد می کند و حتی در اثر مری لفکوویتز، بازبینی در آتن سیاه، از آن ذکری به میان نیامده است. [ ۲] [ ۳] هر دوی آن ها می گویند که این اصطلاح به زنان جوانی اطلاق می شود که آرتمیس را در کاریا از طریق رقص پرستش می کنند. لفکوویتز می گوید که این اصطلاح از شهر اسپارتی کاریا می آید، جایی که زنان جوان در اطراف مجسمهٔ الهه آرتمیس در فضای باز، که در محلی با درخت گردو شناخته می شود، حلقه می زدند و می رقصیدند. برنارد سرجنت تصریح می کند که رقصندگان از نزدیکی اسپارت به شهر کوچک کاریا آمدند. [ ۴] با این وجود، ربط دادن کاریاتیدها به برده داری همچنان ادامه دارد و در هنر رنسانس رایج است. [ ۵]
نخستین ستون های زن پیکر که در آسیای میانه به کار رفته است از شهر کهن پنجکنت در تاجیکستان امروزی به دست آمده است. [ ۶]
wiki: ستون زن پیکر