فرهنگ معین
فرهنگستان زبان و ادب
دانشنامه اسلامی
[ویکی فقه] سبک، در زبان عربی به معنی گداختن و ریختن زر و نقره است و سبیکه پاره نقره گداخته را گویند.
سبک در اصطلاح ادبی، به معنای طرز خاصی از نظم و نثر است که معادل style اروپایی باشد.Style خود از ستیلوس یونانی گرفته شده است؛ به معنای آلتی فلزی یا چوبین که به وسیله آن حروف و کلمات را بر روی الواح مومی نقش می کرده اند. امروز هم ایرانیان به «قلم» معنایی شبیه به سبک می دهند و می گویند: «فلان کس خوب قلمی دارد». به عبارت بهتر، سبک هر کس، روشی است که برای بیان اندیشه خود برمی گزیند؛ مشروط بر اینکه این روش را خود ابداع کرده باشد یا حداقل با روش دیگران متفاوت باشد.
پیشینه سبک شناسی
پیشینه سبک شناسی را باید در یونان و روم جست وجو کرد.
دیدگاه افلاطون
افلاطون سبک را کیفیت و امتیازی تعریف می کنند که گوینده ای به لحاظ برخورداری از الگوی مناسب و شایسته کلام از آن بهره مند است و گوینده ای دیگر به دلیل فقدان این الگوی مناسب، از آن بی بهره است؛
دیدگاه ارسطو
...
سبک در اصطلاح ادبی، به معنای طرز خاصی از نظم و نثر است که معادل style اروپایی باشد.Style خود از ستیلوس یونانی گرفته شده است؛ به معنای آلتی فلزی یا چوبین که به وسیله آن حروف و کلمات را بر روی الواح مومی نقش می کرده اند. امروز هم ایرانیان به «قلم» معنایی شبیه به سبک می دهند و می گویند: «فلان کس خوب قلمی دارد». به عبارت بهتر، سبک هر کس، روشی است که برای بیان اندیشه خود برمی گزیند؛ مشروط بر اینکه این روش را خود ابداع کرده باشد یا حداقل با روش دیگران متفاوت باشد.
پیشینه سبک شناسی
پیشینه سبک شناسی را باید در یونان و روم جست وجو کرد.
دیدگاه افلاطون
افلاطون سبک را کیفیت و امتیازی تعریف می کنند که گوینده ای به لحاظ برخورداری از الگوی مناسب و شایسته کلام از آن بهره مند است و گوینده ای دیگر به دلیل فقدان این الگوی مناسب، از آن بی بهره است؛
دیدگاه ارسطو
...
wikifeqh: سبک شناسی
دانشنامه آزاد فارسی
رجوع شود به:سبک
wikijoo: سبک_شناسی
سبک شناسی (کتاب). (عنوان کامل: سبک شناسی یا تاریخ تطور نثر فارسی) پژوهشی در تاریخ تطور نثر فارسی از آغاز تا پایان دوره ی قاجار، تالیف محمدتقی بهار. این کتاب که با سفارش وزارت فرهنگ وقت برای تدریس در دوره ی دکترای زبان و ادبیات فارسی تالیف شده از نخستین چاپ هایش در اوائل دهه ی 1320 تاکنون در سه جلدی که خود بهار تدوین کرده، یا در چهارمجلد یا حتی به صورت تلخیص شده (در یک جلد) توسط ناشران مختلفی انتشار یافته که از آن جمله می توان به انتشارات علمی، امیرکبیر، زوار، هنر و توس اشاره کرد.سبک شناسی در واقع طی سال های 1318 تا 1320 تالیف و توسط خود بهار چندین بار ویرایش و تکمیل شده است. همچنان که خود بهار در مقدمه ی کتاب ذکر کرده جلد نخست به صورت اختصاصی برای دانشجویان دوره ی دکترا و دو جلد دیگر برای دانشجویان دوره های مقدماتی تالیف شده اند.
مولف این کتاب که عمدتا سبک را به مثابه ویژگی های زبانی در نظر گرفته و با رویکردی غالبا زبان شناختی متون نثر فارسی را بررسی کرده، در جلد اول به زبان ها، خطوط و نثر فارسی پیش از اسلام پرداخته. از فصل چهارم این جلد به بعد سیری است در تطور نثر فارسی و برخی ملاحظات دستوری در زبان و خط فارسی بعد از اسلام، در بخش های مختلف ایران.
در جلد دوم، بهار به جزئیات بیشتری از آثار نویسندگان بعد از اسلام از دوره ی سامانیان، مقدمه ی شاهنامه ی منثور، تاریخ_طبری و... تا قرن هفتم هجری که شامل اکثر آثار بزرگ در زبان فارسی می شود پرداخته است. این جلد که آثار صوفیانه را نیز شامل می شود تا پایان دوران سلجوقیان ادامه دارد.
در دو بخش مفصل و نسبتا بلند جلد سوم سبک شناسی، بهار به متون فارسی در دوران مغول و صفویه می پردازد. بخش کوتاه نهایی نیز به برخی از متون فارسی یکی دو قرن اخیر، از انقراض صفویه تا اواخر دوران قاجار اختصاص دارد.
غلامحسین یوسفی در بخشی از نقدی که به تاریخ فروردین 1363 بر این کتاب نوشته می گوید: "سیری در کتاب سبک شناسی، پژوهنده ی نکته یاب را متوجه می سازد که استاد بهار به شناخت ویژگی های صرفی و نحوی زبان هر دوره و واژگان و کیفیت تعبیر هر صاحب اثر بیشتر از مضمون و محتوی و طرز ادراک تکیه کرده است، به طوری که با معیارهای او می توان سبک های مختلف را از یکدیگر باز شناخت، به خصوص که این معیارها بارز و محسوس است... در کتاب سبک شناسی از شیوه های بیانی و نحوه ی ترکیب و تألیف composition و بافت و آرایش و اوج و فرود کلام نیز گاه گاه به اقتضای موارد سخن رفته است. در عین حال این نکته را هم باید افزود که گاه گفت وگو از سبک یک اثر به شرح مختصات دستوری آن منحصر شده و بحث بیشتر صبغه ی دستور تاریخی و حالتی مکانیکی پیدا کرده است تا ورود به ظرائف و پیچ و خم های ذوق انگیز سبک های گوناگون."
روی هم رفته سبک شناسی محمدتقی بهار، اولین کتابی است که در این زمینه تالیف شده و در بسیاری از پژوهش های بعد از او در متون فارسی، به عنوان ماخذ و منبع مورد استفاده قرار گرفته است.
نسخه ی انتشارات زوار این کتاب که مجموعا با بیشتر از 1370 صفحه چاپ شده(چاپ اول ناشر: 1381)، جز مقدمه ی جلد نخست و مقالات اصلی، در پایان هرجلد شامل فهرست های مفصلی از اسامی رجال، کتب، قبائل و اماکن می شود.
مولف این کتاب که عمدتا سبک را به مثابه ویژگی های زبانی در نظر گرفته و با رویکردی غالبا زبان شناختی متون نثر فارسی را بررسی کرده، در جلد اول به زبان ها، خطوط و نثر فارسی پیش از اسلام پرداخته. از فصل چهارم این جلد به بعد سیری است در تطور نثر فارسی و برخی ملاحظات دستوری در زبان و خط فارسی بعد از اسلام، در بخش های مختلف ایران.
در جلد دوم، بهار به جزئیات بیشتری از آثار نویسندگان بعد از اسلام از دوره ی سامانیان، مقدمه ی شاهنامه ی منثور، تاریخ_طبری و... تا قرن هفتم هجری که شامل اکثر آثار بزرگ در زبان فارسی می شود پرداخته است. این جلد که آثار صوفیانه را نیز شامل می شود تا پایان دوران سلجوقیان ادامه دارد.
در دو بخش مفصل و نسبتا بلند جلد سوم سبک شناسی، بهار به متون فارسی در دوران مغول و صفویه می پردازد. بخش کوتاه نهایی نیز به برخی از متون فارسی یکی دو قرن اخیر، از انقراض صفویه تا اواخر دوران قاجار اختصاص دارد.
غلامحسین یوسفی در بخشی از نقدی که به تاریخ فروردین 1363 بر این کتاب نوشته می گوید: "سیری در کتاب سبک شناسی، پژوهنده ی نکته یاب را متوجه می سازد که استاد بهار به شناخت ویژگی های صرفی و نحوی زبان هر دوره و واژگان و کیفیت تعبیر هر صاحب اثر بیشتر از مضمون و محتوی و طرز ادراک تکیه کرده است، به طوری که با معیارهای او می توان سبک های مختلف را از یکدیگر باز شناخت، به خصوص که این معیارها بارز و محسوس است... در کتاب سبک شناسی از شیوه های بیانی و نحوه ی ترکیب و تألیف composition و بافت و آرایش و اوج و فرود کلام نیز گاه گاه به اقتضای موارد سخن رفته است. در عین حال این نکته را هم باید افزود که گاه گفت وگو از سبک یک اثر به شرح مختصات دستوری آن منحصر شده و بحث بیشتر صبغه ی دستور تاریخی و حالتی مکانیکی پیدا کرده است تا ورود به ظرائف و پیچ و خم های ذوق انگیز سبک های گوناگون."
روی هم رفته سبک شناسی محمدتقی بهار، اولین کتابی است که در این زمینه تالیف شده و در بسیاری از پژوهش های بعد از او در متون فارسی، به عنوان ماخذ و منبع مورد استفاده قرار گرفته است.
نسخه ی انتشارات زوار این کتاب که مجموعا با بیشتر از 1370 صفحه چاپ شده(چاپ اول ناشر: 1381)، جز مقدمه ی جلد نخست و مقالات اصلی، در پایان هرجلد شامل فهرست های مفصلی از اسامی رجال، کتب، قبائل و اماکن می شود.
wikijoo: سبک_شناسی_(کتاب)
مترادف ها
سبک شناسی، سلیس نگاری، فن نگارش
پیشنهاد کاربران
نخستین سبک شناسان ایران، شاعران دوره بازگشت ادبی هستند یا نخستین کسانی هستند که بدون اینکه خود بدانند به مطالعات سبک شناسی اشتغال ورزیدند؛ زیرا شاعران برای تقلیدهای درست مجبور بودند به همه جوانب مختصات
... [مشاهده متن کامل]
... [مشاهده متن کامل]
زبانی و فکری و ادبی آثار قدما دقیق شوند و به نیکی بیاموزند. فرض کنید که شاعری می خواهد بگوید سردم شده، باید بداند که قدما در این مورد می گفتند:من سرد یافتم. ( سبک شناسی شعر؛ دکتر سیروس شمیسا ) .
کتابی است از محمد تقی بهار