سببیت اشعری

[ویکی فقه] سببیت اشعری، سببیت قیام اماره در حدوث مصلحت و جعل حکم واقعی طبق آن است.
سببیت اشعری، مقابل سببیت معتزلی بوده و به این معنا است که قیام اماره سبب ایجاد مصلحت در مؤدای اماره می گردد، و چون همه مصلحت در قیام اماره وجود دارد و طبق آن، حکم واقعی جعل می شود، پس احکام واقعی، تابع آرای مجتهدان است.
تبین سببیت اشعری
به بیان دیگر، اشاعره می گویند: خداوند در لوح محفوظ هیچ حکمی ندارد و جعل حکم از سوی خداوند، تابع فتاوا و آرای مجتهدان است؛ یعنی قیام اماره سبب حدوث مصلحت در جعل طبق مؤدای آن می شود و به همین دلیل، اگر روزی رای و فتوای مجتهد عوض شود، حکم الله حکم واقعی هم تغییر می یابد، چون علت تامه و تمام موضوع برای جعل حکم، فتوای مجتهد است؛ بنابراین، اگر رای او تغییر کند، موضوع هم تغییر یافته و با تبدیل موضوع، حکم نیز ضرورتاً تغییر می یابد.
نکته
مسلک سببیت از مسالکی است که برای تفسیر چیستی مؤدای امارات، طرح شده و طبق آن، اماره جعل شده تا سبب تدارک و جبران مصلحت فوت شده واقعی در حق مکلف باشد. در بیان چگونگی سببیت در این مسلک سه دیدگاه وجود دارد.