سایکلین دی۱

سایکلین دی۱ ( انگلیسی: Cyclin D1 ) یک پروتئین است که در انسان توسط ژن «CCND1» کُدگذاری می شود. ژن مذکور بر روی بازوی بلند کروموزوم ۱۱ ( باند 11q13 ) واقع است و در حدود ۱۳٬۳۸۸ جفت باز طول دارد و ۲۹۵ پروتئین را کُدگذاری می کند. [ ۴] [ ۵]
تولید بیش از حد این پروتئین در مراحل آغازین سرطان و پیشرفت تومور مشاهده شده است[ ۶] و می تواند از طریق رشد بدون حمایت تکیه گاه سلولی و همچنین رگ سازی وابسته به تولید فاکتور رشد اندوتلیال عروقی، منجر به سرطان زایی شود. [ ۷] تولید زیاد این سایکلین دی۱ همچنین سبب کاهش بیان ژنی Fas شده و در نتیجه مقاوت به شیمی درمانی پیش می آید و سلول های سرطانی در برابر آپوپتوز محافظت می شوند. [ ۷]
تولید بیش از حد این پروتئین با بقای کمتر بیماران سرطانی و افزایش متاستاز در ارتباط است. [ ۸] [ ۹] چنین افزایشی در میزانِ این پروتئین در سرطان های زیر یافت شده است:
• سرطان ریه از نوع سلول غیر کوچک ( ۳۰–۴۶٪ ) [ ۱۰] [ ۱۱]
• سرطان های بافت پوششی سر و گردن ( ۳۰–۵۰٪ ) [ ۱۲] [ ۱۳] [ ۱۴]
• سرطان لوزالمعده ( ۲۵٪ ) [ ۱۵]
• سرطان مثانه ( ۱۵٪ ) [ ۱۶]
• آدنوم هیپوفیز ( ۴۹–۵۴٪ ) [ ۱۷] [ ۱۸]
• سرطان پستان ( ۱۳٪ ) [ ۱۹] [ ۲۰] [ ۲۱]
بیش تولیدی سایکلین دی۱ به ویژه در «سرطان های پستان نوع ER+» قویاً تأیید شده است[ ۲۱] و عدم تنظیم آن با بروز مقاومت به هورمون درمانی در این سرطان ها مرتبط است. [ ۲۲] [ ۲۳] [ ۲۴]
جابه جایی کروموزومی جایگاه ژنی سایکلین دی۱ در حدود ۱۵ – ۲۰٪ از موارد مولتیپل میلوما یافت شده است. [ ۲۵] [ ۲۶]
از روش های رنگ آمیزی ایمونوهیستوشیمی آنتی بادی های سایکلین دی۱ برای تشخیص لنفوم سلول منتل استفاده می شود. همچنین پیشنهاد شده تا از آن به عنوان یک نشانگر زیستی برای تشخیص سرطان پستان استفاده شود. [ ۲۷]