سالخوردگی

پیر شدن یا پیرش[ ۱] ( به انگلیسی: aging ) ، فرایند مسن تر شدن می باشد. در مفهوم کوچک این واژه به پیری بیولوژیکی انسان ها، جانوران و دیگر جانداران اشاره دارد. در مفهوم گسترده تر، سالمندی می تواند به سلول های منفرد در بدن یک جاندار ( پیری سلولی ) یا به جمعیت یک گونه گفته شود. ( پیری جمعیت ) .
در انسان ها، سالمندی تجمع تغییرات در یک انسان در طول زمان را نشان می دهد که شامل تغییرات فیزیکی، روانشناختی و اجتماعی می باشد. برای مثال ممکن است زمان واکنش با افزایش سن کاهش یابد در حالی که ممکن است دانش حوادث جهان و خرد افزایش یابد. سالمندی در میان بزرگ ترین عوامل خطر شناخته شده برای بیشتر بیماری های بشر قرار دارد. از تقریباً ۵۶ میلیون مرگی که هرساله در جهان اتفاق می افتد، دو سوم آن ناشی از دلائل مرتبط با سن می باشد.
دلایل سالمندی ناشناخته هستند. تئوری های اخیر یا به مفهوم آسیب اختصاص داده شده اند، با توجه به اینکه تجمع آسیب های بیرونی القا شده ( مانند جهش های نقطه ای DNA ) شاید منجر به نقص سیستم های زیستی گردند، یا به مفهوم پیری برنامه ریزی شده که می گوید فرایندهای درونی ( مانند کوتاهی تلومر DNA ) باعث پیری می شوند. کشف سال ۱۹۳۴ که نشان می داد محدودیت دریافت کالری می تواند طول عمر خرگوش ها را دو برابر بیشتر کند و وجود گونه هایی با طول عمر قابل توجه و گونه های بالقوه فناناپذیر مانند هیدر، باعث برانگیختن تحقیقات در زمینه به تعویق انداختن و پیشگیری از سالمندی و بنابراین بیماری های مرتبط با سن شده است.
اعضای بسیاری از گونه ها لزوماً پیری و مرگ را تجربه می کنند. در عوض، بعضی گونه ها می توانند نامیرا در نظر گرفته شوند. برای مثال باکتری ها برای تولید سلول های دختر تقسیم می شوند. گیاهان توت فرنگی شاخه های رونده را برای ایجاد کلونی هایی از خودشان توسعه می دهند و موجودات گونه هیدر دارای توانایی بازتولیدی هستند که به آن ها اجازه می دهد از پیر شدن و مرگ دوری کنند. حتی در بین انسان ها و دیگر گونه های فانی، سلول های قابل ملاحظه ای با توانایی فناناپذیری وجود دارد: سلول های سرطانی که توانایی مردن را از دست داده اند، مانند خط سلولی HELA ( Henrietta lacks ) خانم هلا که به خاطر سرطان سرویکس در چهارم اکتبر سال ۱۹۵۱ مرد ) ، سلول های بنیادی و سلول های ویژه نطفه ( که سلول های تخمک و اسپرم را تولید می کنند ) . در شبیه سازی مصنوعی، سلول های افراد بالغ می توانند به شرایط رویانی برگردانده شده و بنابرین می توانند برای ایجاد بافت یا جاندار جدید بدون پیر شدن استفاده شوند. با این حال سلول های طبیعی انسان تقریباً پس از ۵۰ بار تقسیم سلولی در محیط کشت آزمایشگاه می میرند ( که این رقم حد هایفیلیک ( Hayflic ) نامیده می شود که در سال ۱۹۶۱ توسط لئونارد هایفیلیک کشف شد ) بعد از یک دوره تجدید کامل ( در انسان ها بین ۲۰ و ۳۵ سالگی ) ، پیری از طریق کاهش توانایی پاسخ به استرس، افزایش ناهماهنگی هومستاتیک و افزایش خطر بیماری مشخص می گردد. این مجموعه تغییرات برگشت ناپذیر اخیر، به ناچار به وسیله مرگ پایان می پذیرد.

رجوع شود به:پیری