ساقه پیچک

ساقه پیچک ( انگلیسی: Tendril ) ، در گیاه شناسی یک ساقه، برگ یا دمبرگ تخصصی نخ مانند است که توسط گیاهان بالارونده برای حمایت و اتصال، و همچنین تهاجم سلولی توسط گیاهان انگلی مانند سس استفاده می شود. [ ۱] گیاهان زیادی وجود دارند که دارای ساقه پیچک هستند. از جمله نخودشیرین، گل ساعتی، انگور، کدو. . . [ ۲] ساقه پیچک ها به لمس و عوامل شیمیایی با پیچش، تافتن یا چسبیدن به ساختارها یا میزبان های مناسب پاسخ می دهند. ساقه پیچک ها می توانند از چند سانتی متر تا ۶۹ سانتی متر در گیاه پارچ هاریانا ( Nepenthes harryana ) و ۵۲ سانتی متر در تاک شاه بلوط ( Tetrastigma voinierianum ) [ ۳] طول داشته باشند. معمولاً فقط یک ساقه پیچک ساده یا منشعب در هر گره وجود دارد، اما این تعداد در خیار آردوارک ( Cucumis humifructus ) به هشت تا هم می رسد. [ ۴]
اولین و جامع ترین مطالعه در مورد ساقه پیچک ها، تک نگاشت چارلز داروین در مورد حرکات و عادات گیاهان بالارونده بود که در ابتدا در سال ۱۸۶۵ منتشر شد. این اثر همچنین اصطلاح پیچندگی ( circumnutation ) را برای توصیف حرکت ساقه های در حال رشد و ساقه پیچک هایی که به دنبال تکیه گاه هستند، ابداع کرد. داروین همچنین پدیده ای را مشاهده کرد که اکنون به عنوان انحراف ساقه پیچک ( Tendril perversion ) شناخته می شود، که در آن ساقه پیچک ها شکل دو بخش مارپیچ متقابل تابیده با یک انتقال در وسط را به خود می گیرند. [ ۵]
در نخود فرنگی، فقط برگه های پایانه ای هستند که برای تبدیل شدن به ساقه پیچک اصلاح می شوند. در گیاهان دیگر مانند خلر بی برگ، کل برگ تغییر یافته و به ساقه پیچک تبدیل می شود، در حالی که گوشوارک ها بزرگ می شوند و فتوسنتز را انجام می دهند. برخی دیگر، مانند اعضایی از جنس کلماتیس، از محور سنبله برگ مرکب به عنوان ساقه پیچک استفاده می کنند.
تله های پارچ تخصصی از گیاه پارچ ها در انتهای ساقه پیچک ها تشکیل می شوند. ساقه پیچک های پارچ های هوایی معمولاً در وسط چنبره می زنند. اگر ساقه پیچک به مدت کافی با جسمی تماس پیدا کند، معمولاً در اطراف آن پیچ می خورد و یک نقطه لنگر قوی برای پارچ تشکیل می دهد. به این ترتیب ساقه پیچک ها به حمایت از ساقه در حال رشد گیاه کمک می کنند. [ ۶] ساقه پیچک های سس، یک گیاه انگلی، توسط مواد شیمیایی موجود در هوا هدایت می شوند و فقط به دور میزبان های مناسب می چرخند.