سازوکار دفاعی

سازوکار دفاعی عبارت است از واکنش ناخودآگاه خود ( من ) به عنوان قسمتی از شخصیت به منظور کاهش اضطراب از طریق تغییر در ادراک واقعیت. [ ۱] مکانیسم های دفاعی شیوه هایی هستند که افراد به طور ناخودآگاه در برابر رخدادهای اضطراب آور به کار می برند، تا از خود در برابر آسیب های روانی محافظت کنند. اندیشهٔ به کار گرفتن این اعمال دفاعی در سال ۱۸۹۴ توسط زیگموند فروید مطرح شد. به نظر او، سازوکارهای دفاعی موجب کنار زدن افکار متعارض یا ناخوشایند از حیطهٔ هوشیاری شده و به این ترتیب اضطراب را در فرد کاهش می دهند. [ ۲] پژوهشگران دریافته اند که سلامت روانی با چگونگی به کارگیری سازوکارهای دفاعی پذیرفته شده ارتباط دارد. افرادی که این سازوکارها را به کار می برند با اضطراب به خوبی مقابله می کنند و پاسخ سازگارانه به کشمکش ها می دهند. این پژوهشگران همچنین دریافته اند که آسیب شناسی روانی با به کارگیری سازوکارهای دفاعی ناپسند ارتباط دارد. [ ۳]
جورج ویلانت سازوکارهای دفاعی را بر اساس کارآمدی آن ها تقسیم بندی کرده است:[ ۴]
توانایی کنار آمدن با تهدیدات واقعی را از فرد سلب کرده و درک واقعیت را ناممکن می سازند. فرد در این حالت واقعیت را بازآفرینی و بازآرایی می کند. از نگاه ناظر، استفاده از این دفاع ها نابخردانه است. این دسته شامل انواع زیر است:
• فرافکنی هذیانی: در این سازوکار دفاعی، فرد گمان می کند ویژگی منفی اش در دیگران به قدری اغراق آمیز است که حتی خود او را تهدید می کند. مثلاً کسی که خودش به شدت از دیگران نفرت دارد احساس می کند دیگران به قدری از او تنفر دارند که قصد دارند او را به قتل برساند.
• تبدیل: عبارت است از تبدیل تعارضات روانی ( تکانه های سرکوب شده ) به نشانه های جسمی به منظور تسکین اضطراب. این علایم می تواند شامل نابینایی، فلج شدن، ناشنوایی، تشنج، سردرد، خستگی و تیک های عصبی باشد.
• انکار: در این سازوکار دفاعی، فرد جنبه ها و بخش هایی از واقعیت را که نمی تواند به دلیل نامقبول و اضطراب آور بودن آن ها بپذیرد به شکل ناخودآگاه رد می کند، به گونه ای که اصلاً وجود آن را انکار می کند.
• پاره سازی: فرد اطرافیان خود را به دو گروه عمده خیلی خوب و خیلی بد تقسیم بندی می کند؛ و همه چیز را سیاه و سفید یا همه یا هیچ می بیند. اما این دو گروه مدام جای خود را به یکدیگر می دهند. یعنی فردی که در یک زمان بد بوده ناگهان در گروه خیلی خوب قرار می گیرد. علت آن عدم توانایی فرد در کنار آمدن با احساسات دوسوگرا می باشد.
• تحریف: شکل دهی واقعیت به گونه ای که با نیازهای درونی فرد سازگار باشد.