سازهای پوستْ صدا
پوست صداها یا ممبرانوفون ها از گروه سازهایی اند که در آن ها صدا از طریق ارتعاش پوست حاصل می شود. پوست صداها را به دو گروه کلی می توان تقسیم کرد: پوست صداهای دوطرفه و یک طرفه. پوست صداهای دوطرفه دو دهانه دارند. بدنۀ آن ها استوانه ای است که بر دو سر آن پوست کشیده می شود. انواع دهل و طبل، که با نام های گوناگونی چون دهل، جوره، تیمبوک، دمام، و مرواس در نواحی مختلف ایران رواج دارند، از آن جمله اند. پوست صداهای یک طرفه خود بر دو گروه اند: که شامل یک طرف باز و یک طرف بسته اند. یک طرف بازها بدنه ای استوانه ای یا شبه استوانه ای دارند که بر روی یک دهانۀ آن پوست کشیده می شود. مانند سازهای خانوادۀ تمبک (تمبک، تمبک زورخانه، تمپو، کاسوره و ...) و نیز سازهایی مانند دهل مُگُرمان بلوچستان یا سازهای شیخ فرج در جزیرۀ خارک. برخی از سازهای یک طرف باز به سازهای طوقه ای معروف اند. این پوست صداها بدنه ای قاب مانند دارند. سازهای گروه دف و دایره از این جمله است. یک طرف بسته ها برحسب شکل بدنه، انواع مختلفی دارند، مانند تخم مرغی، گلدانی، کاسه ای، و دیگی. این سازها دارای یک محفظۀ طنینی اند که بر روی دهانۀ آن ها پوست کشیده می شود. بنابراین، محفظۀ طنینی آن ها بسته است. سازهای خانواده نقاره در نواحی مختلف ایران در این گروه قرار می گیرند. پوست صداها برحسب نوع واردآوردن ضربه به پوست نیز بر دو گروه اند: گروهی که نواخته می شود و گروهی که با ضربۀ مستقیم و با ضربۀ غیرمستقیم نواخته می شوند. اغلب پوست صداها با ضربۀ مستقیم به صدا درمی آیند. انواع معدودی از آن ها، مانند دهل شیطان (دهل خبر) در کردستان و طبلک یا شیطان قاوالی در نواحی مختلف ایران با ضربۀ غیرمستقیم به صدا درمی آیند. پوست صداهای یک طرفه، که با ضربۀ غیرمستقیم نواخته می شوند، در ایران وجود ندارد. همۀ سازهای مذکور با کوبیدن نواخته می شوند. بعضی از پوست صداها را به جای کوبیدن از طریق سایش یا مالش می توان به صدا درآورد. در ایران پوست صداهایی که اختصاصاً با سایش و مالش به صدا درمی آیند، وجود ندارد، اما بعضی از پوست صداهایی را که با کوبیدن به صدا درمی آیند با بعضی از تکنیک های اجراییِ شیوه های سایش یا مالش نیز می توان به صدا درآورد. در این زمینه برخی تکنیک های اجرایی در دف، تمبک و برخی نمونه های دهل درخور ذکرند. پوست صداها همچنین بر حسب جنس بدنه نیز تقسیم بندی می شوند، مانند پوست صداهای با بدنه چوبی، فلزی، سفالی، و سنگی. ابزار مورد استفاده برای به صدا درآوردن سازهای پوست صدا نیز مختلف است. برای نواختن تعدادی از پوست صداها از چوب، در بعضی دیگر از دست و چوب و برای برخی دیگر فقط از دست استفاده می شود. پوست صداها، سازهای همراهی کننده اند. این سازها گاهی در همراهی با آواز یا سازهای هوا صدا یا زه صدا نیز نواخته می شوند.
پوست صداها یا ممبرانوفون ها از گروه سازهایی اند که در آن ها صدا از طریق ارتعاش پوست حاصل می شود. پوست صداها را به دو گروه کلی می توان تقسیم کرد: پوست صداهای دوطرفه و یک طرفه. پوست صداهای دوطرفه دو دهانه دارند. بدنۀ آن ها استوانه ای است که بر دو سر آن پوست کشیده می شود. انواع دهل و طبل، که با نام های گوناگونی چون دهل، جوره، تیمبوک، دمام، و مرواس در نواحی مختلف ایران رواج دارند، از آن جمله اند. پوست صداهای یک طرفه خود بر دو گروه اند: که شامل یک طرف باز و یک طرف بسته اند. یک طرف بازها بدنه ای استوانه ای یا شبه استوانه ای دارند که بر روی یک دهانۀ آن پوست کشیده می شود. مانند سازهای خانوادۀ تمبک (تمبک، تمبک زورخانه، تمپو، کاسوره و ...) و نیز سازهایی مانند دهل مُگُرمان بلوچستان یا سازهای شیخ فرج در جزیرۀ خارک. برخی از سازهای یک طرف باز به سازهای طوقه ای معروف اند. این پوست صداها بدنه ای قاب مانند دارند. سازهای گروه دف و دایره از این جمله است. یک طرف بسته ها برحسب شکل بدنه، انواع مختلفی دارند، مانند تخم مرغی، گلدانی، کاسه ای، و دیگی. این سازها دارای یک محفظۀ طنینی اند که بر روی دهانۀ آن ها پوست کشیده می شود. بنابراین، محفظۀ طنینی آن ها بسته است. سازهای خانواده نقاره در نواحی مختلف ایران در این گروه قرار می گیرند. پوست صداها برحسب نوع واردآوردن ضربه به پوست نیز بر دو گروه اند: گروهی که نواخته می شود و گروهی که با ضربۀ مستقیم و با ضربۀ غیرمستقیم نواخته می شوند. اغلب پوست صداها با ضربۀ مستقیم به صدا درمی آیند. انواع معدودی از آن ها، مانند دهل شیطان (دهل خبر) در کردستان و طبلک یا شیطان قاوالی در نواحی مختلف ایران با ضربۀ غیرمستقیم به صدا درمی آیند. پوست صداهای یک طرفه، که با ضربۀ غیرمستقیم نواخته می شوند، در ایران وجود ندارد. همۀ سازهای مذکور با کوبیدن نواخته می شوند. بعضی از پوست صداها را به جای کوبیدن از طریق سایش یا مالش می توان به صدا درآورد. در ایران پوست صداهایی که اختصاصاً با سایش و مالش به صدا درمی آیند، وجود ندارد، اما بعضی از پوست صداهایی را که با کوبیدن به صدا درمی آیند با بعضی از تکنیک های اجراییِ شیوه های سایش یا مالش نیز می توان به صدا درآورد. در این زمینه برخی تکنیک های اجرایی در دف، تمبک و برخی نمونه های دهل درخور ذکرند. پوست صداها همچنین بر حسب جنس بدنه نیز تقسیم بندی می شوند، مانند پوست صداهای با بدنه چوبی، فلزی، سفالی، و سنگی. ابزار مورد استفاده برای به صدا درآوردن سازهای پوست صدا نیز مختلف است. برای نواختن تعدادی از پوست صداها از چوب، در بعضی دیگر از دست و چوب و برای برخی دیگر فقط از دست استفاده می شود. پوست صداها، سازهای همراهی کننده اند. این سازها گاهی در همراهی با آواز یا سازهای هوا صدا یا زه صدا نیز نواخته می شوند.
wikijoo: سازهای_پوست_صدا