سازهای نواحی ایران شامل دو بخش می باشند:
• بخش اول سازهای نواحی پارسی است که شامل جوغ، چوغرو، جاریگ، درک، انواع مختلف دایره و دف، انواع دهل و جره، انواع نقاره، تمبک محلی، کوزک، سنج انگشتی، کرپ، کرنا، انواع مختلف سرنا، سفید مهره، انواع نی محلی، نی لبک، فلوت محلی، نی جفتو، فیقو، سوتک، شاخ نفیر، بلبون، چنگ، چنگ قوطی و یروتی است.
... [مشاهده متن کامل]
• بخش دوم نیز شامل گزیده ای از سازهای نواحی سایر استان های کشور است که اکثراً دارای قدمت قابل توجهی هستند؛ به طوری که حتی تعدادی از آن ها جزء سازهای منسوخ شده به حساب می آیند.
علاوه بر این تقسیم بندی هر یک از این بخش ها از نظر سازشناسی در دسته های سازهای زهی ، سازهای زخمه ای و سازهای کمانی، سازهای بادی، سازهای زبانه دار و سازهای بی زبانه و سازهای کوبه ای خودصدا و پوست صدا مرتب شده اند.
سازهای ایرانی از نظر جنس سه نوع اند: - فلزی - سفالی - چوبی
و از لحاظ نوع و شکل تولید صوت به سه گروه تقسیم می شوند:
• سازهای زهی مانند:
• زخمه ای:دیوان، تار، دوتار، سه تار ، عود ( بربط ) ، تنبور، چگور، رباب، قانون، چنگ
• کششی: کمانچه، قیچک سرود، ویولن ایرانی
• زهی – کوبشی: سنتور
صدای حاصل از یک ساز به جنس و شکل ساختمان آن و طبعاً به ساخت صحیح و دقیق آن بستگی دارد.
سازهای فلزی که معمولاً از جنس برنج یا مس هستند، به طریق "ریخته گری یا چکش کاری" ساخته می شوند. سازهای سفالی همان طور که از نام آن پیداست، از جنس سفال ( گل رس پخته شده ) می باشند. برخی تنبک ها و سازهای بومی مانند طاس های پوستی و فاقد پوست از سفال – دستی یا با چرخ ساخته می شوند.
سازهای چوبی به طریق «تراش و برش» ساخته می شوند. این گروه از سازها بیشترین و متنوع ترین سازها را در خود جای می دهد و آن جا که سخن از نواختن یا ساختن سازهای ایرانی است، بیشتر این سازها در ذهن تداعی می گردد. اکثریت سازهای زهی و برخی سازهای ضربه ای به این روش ساخته می شوند.
• بخش اول سازهای نواحی پارسی است که شامل جوغ، چوغرو، جاریگ، درک، انواع مختلف دایره و دف، انواع دهل و جره، انواع نقاره، تمبک محلی، کوزک، سنج انگشتی، کرپ، کرنا، انواع مختلف سرنا، سفید مهره، انواع نی محلی، نی لبک، فلوت محلی، نی جفتو، فیقو، سوتک، شاخ نفیر، بلبون، چنگ، چنگ قوطی و یروتی است.
... [مشاهده متن کامل]
• بخش دوم نیز شامل گزیده ای از سازهای نواحی سایر استان های کشور است که اکثراً دارای قدمت قابل توجهی هستند؛ به طوری که حتی تعدادی از آن ها جزء سازهای منسوخ شده به حساب می آیند.
علاوه بر این تقسیم بندی هر یک از این بخش ها از نظر سازشناسی در دسته های سازهای زهی ، سازهای زخمه ای و سازهای کمانی، سازهای بادی، سازهای زبانه دار و سازهای بی زبانه و سازهای کوبه ای خودصدا و پوست صدا مرتب شده اند.
سازهای ایرانی از نظر جنس سه نوع اند: - فلزی - سفالی - چوبی
و از لحاظ نوع و شکل تولید صوت به سه گروه تقسیم می شوند:
• سازهای زهی مانند:
• زخمه ای:دیوان، تار، دوتار، سه تار ، عود ( بربط ) ، تنبور، چگور، رباب، قانون، چنگ
• کششی: کمانچه، قیچک سرود، ویولن ایرانی
• زهی – کوبشی: سنتور
صدای حاصل از یک ساز به جنس و شکل ساختمان آن و طبعاً به ساخت صحیح و دقیق آن بستگی دارد.
سازهای فلزی که معمولاً از جنس برنج یا مس هستند، به طریق "ریخته گری یا چکش کاری" ساخته می شوند. سازهای سفالی همان طور که از نام آن پیداست، از جنس سفال ( گل رس پخته شده ) می باشند. برخی تنبک ها و سازهای بومی مانند طاس های پوستی و فاقد پوست از سفال – دستی یا با چرخ ساخته می شوند.
سازهای چوبی به طریق «تراش و برش» ساخته می شوند. این گروه از سازها بیشترین و متنوع ترین سازها را در خود جای می دهد و آن جا که سخن از نواختن یا ساختن سازهای ایرانی است، بیشتر این سازها در ذهن تداعی می گردد. اکثریت سازهای زهی و برخی سازهای ضربه ای به این روش ساخته می شوند.
