سازمان وکالت

[ویکی فقه] سازمان وکالت تشکیلاتی برای آسان سازی ارتباط مردم با حضرت مهدی (علیه السّلام) در غیبت صغرا است.
یکی از تشکل های مهمی که در دوران امامان پیش از حضرت مهدی (عجل الله تعالی فرجه الشریف) شکل گرفت، تشکیلات وکالت بود.» امامان بزرگوار، این سازمان را برای آماده کردن هرچه بیشتر مردم، برای تحمل دوران غیبت حضرت مهدی (عجل الله تعالی فرجه الشریف) به وجود آوردند؛ ازاین رو هرچه بیشتر می کوشیدند تا از مواجهۀ مستقیم، کم کرده، امور را به عهدۀ افراد شایسته بگذارند. این تشکیلات، به طور رسمی در زمان امام کاظم (علیه السّلام) پدید آمد؛ اما در زمان حضرت مهدی (عجل الله تعالی فرجه الشریف) به اوج خود رسید.
ضرورت تشکیلات وکالت
بنابراین، سیاست تعیین وکیل برای ادارۀ امور نواحی گوناگون و برقراری ارتباط میان شیعیان و امامان، از دوران های امامان پیشین وجود داشت. در عصر غیبت، این تماس با ا مام زمان، قطع شد و محور ارتباط وکیلان با امام، نایبی بود که امام زمان تعیین می کرد. مناطق شیعه نشین تقریبا مشخص بود و بنا به ضرورت در هرمنطقه، وکیلی تعیین می شد. گاهی چند وکیل در مناطق کوچک تر، تحت سرپرستی وکیلی بودند که امام یا نایب خاص برای آن ها تعیین می کرد. این وکلا، اموالی را که بابت وجوهات می گرفتند، به شیوه های گوناگونی به بغداد، نزد نواب می فرستادند و آنان نیز طبق دستور امام، در موارد بایسته به کار می گرفتند.در مواردی ممکن بود برخی از وکیلان برای یک بار امام زمان (علیه السّلام) را ملاقات کنند؛ چنان که «محمد بن احمد قطان» (از وکیلان ابو جعفر، نایب دوم) به ملاقات امام نایل شد؛ اما به طور معمول، آنان تحت نظر نایب خاص امام، انجام وظیفه می کردند. بنابر نقل احمد بن متیل قمی، ابو جعفر، ده وکیل در بغداد داشت که نزدیک ترین آنان به وی، حسین بن روح بود که پس از او نایب سوم شد؛ از دیگر نزدیکان وی، جعفر بن احمد بن متیل بود که از دید بسیاری، وی جانشین ابو جعفر خواهد بود. از روایتی دیگر، دانسته می شود در قبال اموال داده شده به وکیلان، قبض هایی از آنان دریافت می شد؛ اما از نایب خاص، چنین قبض هایی دریافت نمی کردند. زمانی که ابو القاسم، حسین بن روح را به جانشینی برگزید، دستور داد از وی قبض هایی نخواهند.
عناوین مرتبط
وکلای حضرت مهدی (علیه السلام)؛نیابت خاص؛نواب خاص؛غیبت صغرا.

[ویکی شیعه] سازمان وکالت، شبکه ای ارتباطی متشکل از امام معصوم(ع) و عده ای از شیعیان نزدیک و وفادار به امام(ع) که تقریبا همزمان با روی کار آمدن بنی عباس (۱۳۲ق.) و عصر امام صادق(ع)تأسیس، و با فرا رسیدن عصر غیبت کبرا و وفات علی بن محمد سمری آخرین سفیر امام عصر علیه السلام (۳۲۹ق.) منحل شد. این سازمان نقش مهم و تعیین کننده ای در پیشبرد اهداف امامان معصوم علیهم السلام داشته است. ساختار و شالودۀ این سازمان به ظاهر برای جمع آوری و تحویل وجوه شرعی و پاسخگویی به مسائل و شبهات شیعیان به وجودآمد.کتاب سازمان وکالت به این موضوع پرداخته است.
حضور و فعالیت نهاد وکالت تابع نحوه پراکندگی جمعیت شیعه در جهان اسلام بود. از آنجا که شیعیان به ویژه پس از عصر صادقین علیهماالسلام به تدریج در سراسر جهان اسلام پراکنده شده بودند، حوزه فعالیت این نهاد مناطقی چون خراسان بزرگ، سیستان، آذربایجان و ارّان، ری، قم، اصفهان، همدان، کرمانشاهان، اهواز، عراق عرب (کوفه، بصره، واسط، بغداد، سامرا، مداین و...)، حجاز، یمن و مصر را در برمی گرفت.
سازمان وکالت و نقش آن در عصر ائمه، کتابی به زبان فارسی نوشته محمد رضا جباری یکی از محققان حوزوی است. این کتاب در ۹ فصل به بررسی موضوع سازمان وکالت در عصر ائمه و وکلای ایشان پرداخته است.

[ویکی شیعه] سازمان وکالت (کتاب). سازمان وکالت و نقش آن در عصر ائمه کتابی به زبان فارسی نوشته محمد رضا جباری یکی از محققان حوزوی است. این کتاب به سازمان وکالت در عصر ائمه و وکلای ایشان پرداخته است.
محمدرضا جباری متولد سال ۱۳۴۴ش در شهر قم است. وی دارای تحصیلات حوزوی در سطح خارج و تحصیلات دانشگاهی کارشناسی ارشد تاریخ اسلام و دکترای علوم قرآن و حدیث است. جباری از اعضای هیأت علمی مؤسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی قم است.
مؤلف درباره نام کتاب با عنوان «سازمان وکالت» به وکلای ائمه از زمان امام صادق(ع) اشاره کرده که مجموعه ای متشکل و ارتباطی بودند و با رهبر سازمان که ائمه بودند ارتباط داشتند. امامان شیعه در این تشکیلات سازمانی وکلای برجسته ای داشتند که «وکلای ارشد» بودند و در واقع معاونان ائمه(ع) در رهبری سازمان را ایفا کرده و بر عملکرد وکلای نواحی مختلف نظارت داشتند.