سازمان انقلابی زحمت کشان کردستان ایران

(عنوان اختصاری و مستعار: کومُله) گروهی سیاسی با خط مشی قومی و مارکسیستی، فعال شده در ۱۳۵۷ش در کردستان ایران، با هدف مبارزه با نظام جمهوری اسلامی. این گروه مدعی است که در ۱۳۴۸ تشکیل شده و تا ۱۳۵۷ش علیه رژیم شاه فعال بوده است، اما هیچ نشانه و مدرکی در این باره وجود ندارد. در بهمن ۱۳۵۷، هم زمان با پیروزی انقلاب اسلامی، این گروه نیز فعال شد و بلافاصله نشریه ای تندرو و ضد نظام جدید به نام پیشرو کُرد منتشر کرد. کومله از همان ابتدا سازمانی مائوئیستی بود که ضعف ایدئولوژیکی داشت و برای راهنمایی تئوریک به سازمان های ایرانی غیر کُرد، مانند پیکار، متکی بود. با این همه، خود را پیشاهنگ پرولتاریای کردستان، در منطقۀ روستایی و کشاورزی این استان، معرفی می کرد و با حزب دموکرات کردستان نیز اختلاف شدید داشت. این سازمان در کشتارهای پاسداران و سپس درگیری های طولانی مدت با نیروهای دوست نقشی فعال داشت. در ۱۳۶۱، گروه کوچکی به نام اتحاد مبارزان کمونیست جانشین پیکار در راهنمایی ایدئولوژیک کومله شدند، امّا موفقیتی کسب نکردند. درگیری های شدید بین جمهوری اسلامی و چریک های کُرد که پیش مرگه نامیده می شدند، طی سال های ۱۳۵۸ تا ۱۳۶۰ ادامه یافت و با جنگ ایران و عراق، نیروهای نظامی دولتی ایران وارد کردستان شدند. به همین سبب گروه هایی مانند کومله به کردستان عراق عقب نشینی کردند و با دولت صدام حسین متحد شدند. آنان در دورۀ حضورشان در ایران، با سرقت اموال دولتی و قتل پاسداران و ارعاب نیروهای محلّی، فعالیت می کردند و در دورۀ بعد با شبیخون به جبهه ها و سربازان ایرانی به کار خود تداوم دادند. در دهۀ ۱۳۶۰ مناسبات بین کومله و حزب دموکرات کردستان رو به وخامت نهاد. پس از پایان جنگ هشت ساله و در نهایت حملۀ امریکا به عراق در سال های اخیر، این گروه به حالت کما رفته و زندگی در حاشیه را پذیرفته است.