ساخت اجتماعی فناوری ( به انگلیسی: Social Construction of Technology ) ( SCOT ) نظریه ای در حوزه مطالعات علم و فناوری است. طرفداران SCOT یا ساخت گرایان اجتماعی استدلال می نمایند که فناوری کنش انسان را تعیین نمی کند بلکه برعکس، این عمل انسان است که فناوری را شکل می دهد. آن ها هم چنین مدعی هستند که راه هایی که یک فناوری مورد استفاده قرار می گیرد را نمی توان بدون دانستن این که آن فناوری در چارچوب اجتماعی چگونه گنجانده شده است درک کرد. ساخت اجتماعی فناوری واکنشی به جبرگرایی فناورانه بوده و بعضی اوقات با عنوان ساخت گرایی فناورانه[ الف] نیز از آن یاد می شود.
SCOT بر کارهای انجام شده در مکتب ساخت گرایانهِ ی جامعه شناسی علم بوده و زیرموضوعات آن شامل نظریه شبکه کنشگر ( شاخه ای از چامعه شناسی علم و فناوری ) و تحلیل تاریخی سامانه های اجتماعی - فناوری، [ ب] مانند کارهای تاریخ نویس «توماس پی هیوز»[ پ] می باشد. روش های تجربی آن برگرفته شده از «برنامه تجربی نسبی گرایی»[ ت] ( EPOR ) است، که به طور کلی یک روش تجزیه و تحلیل را برای تشریح راه های که یافته های علمی در جامعه پذیرفته می شوند مشخص می نماید ( مقاله «برنامه قوی»[ ث] را ببینید ) . طرفداران پیشتاز ساخت اجتماعی فناوری شامل «ویبر بیجکر»[ ج] و «تریور پینچ»[ چ] می باشد.
ساخت اجتماعی فناوری می گوید آن هایی که در جستجوی دانستن دلیل برای پذیرفتن یا رد یک فناوری هستند، باید به دنیای اجتماعی نگاه کنند. بر اساس ساخت اجتماعی فناوری، جهت تشریح موفقیت یک فناوری تنها گفتن این کافی نیست که فناوری «بهترین» است. پژوهشگران باید دریابند که ملاک برای «بهترین» بودن چگونه تعریف شده و کدام گروه ها و ذینفعان در تعریف آن مشارکت می کنند. به خصوص، آن ها باید بپرسند که چه کسی ملاک های فنی که موفقیت بر مبنای آن سنجش می شود را تعریف می کند، چرا ملاک های فنی این گونه تعریف می شوند و این که چه کسی مشمول یا مستثنی شده است. پینچ و بیجکر استدلال می نمایند که قطعیت پرایی فناورانه یک افسانه بوده و این افسانه ناشی از این مسئله است که هر گاه فردی به گذشته نگاه کند، برین باور شود که راهی که تا امروزه پیموده شده تنها راه ممکن بوده است.
SCOT صرفاً یک نظریه نیست، بلکه یک روش شناسی نیز است: این نظریه مراحل و اصولی که باید پیروی شوند را برای کسی که می خواهد علل ناکامی یا موفقیت فناورانه را تحلیل نماید مشخص می کند.
این نوشته برگرفته از سایت ویکی پدیا می باشد، اگر نادرست یا توهین آمیز است، لطفا گزارش دهید: گزارش تخلفSCOT بر کارهای انجام شده در مکتب ساخت گرایانهِ ی جامعه شناسی علم بوده و زیرموضوعات آن شامل نظریه شبکه کنشگر ( شاخه ای از چامعه شناسی علم و فناوری ) و تحلیل تاریخی سامانه های اجتماعی - فناوری، [ ب] مانند کارهای تاریخ نویس «توماس پی هیوز»[ پ] می باشد. روش های تجربی آن برگرفته شده از «برنامه تجربی نسبی گرایی»[ ت] ( EPOR ) است، که به طور کلی یک روش تجزیه و تحلیل را برای تشریح راه های که یافته های علمی در جامعه پذیرفته می شوند مشخص می نماید ( مقاله «برنامه قوی»[ ث] را ببینید ) . طرفداران پیشتاز ساخت اجتماعی فناوری شامل «ویبر بیجکر»[ ج] و «تریور پینچ»[ چ] می باشد.
ساخت اجتماعی فناوری می گوید آن هایی که در جستجوی دانستن دلیل برای پذیرفتن یا رد یک فناوری هستند، باید به دنیای اجتماعی نگاه کنند. بر اساس ساخت اجتماعی فناوری، جهت تشریح موفقیت یک فناوری تنها گفتن این کافی نیست که فناوری «بهترین» است. پژوهشگران باید دریابند که ملاک برای «بهترین» بودن چگونه تعریف شده و کدام گروه ها و ذینفعان در تعریف آن مشارکت می کنند. به خصوص، آن ها باید بپرسند که چه کسی ملاک های فنی که موفقیت بر مبنای آن سنجش می شود را تعریف می کند، چرا ملاک های فنی این گونه تعریف می شوند و این که چه کسی مشمول یا مستثنی شده است. پینچ و بیجکر استدلال می نمایند که قطعیت پرایی فناورانه یک افسانه بوده و این افسانه ناشی از این مسئله است که هر گاه فردی به گذشته نگاه کند، برین باور شود که راهی که تا امروزه پیموده شده تنها راه ممکن بوده است.
SCOT صرفاً یک نظریه نیست، بلکه یک روش شناسی نیز است: این نظریه مراحل و اصولی که باید پیروی شوند را برای کسی که می خواهد علل ناکامی یا موفقیت فناورانه را تحلیل نماید مشخص می کند.
wiki: ساخت اجتماعی فناوری