زیست تقلید

زیست تقلید، [ ۱] یا زیست الهام[ ۲] ( به انگلیسی: Biomimetics ) یا زیست همانندسازی، تقلید از الگوها، سامانه ها و عناصر طبیعت با هدف حل مشکلات پیچیده انسان است. [ ۳] در حقیقت اساس این علم مدل های طبیعی بیولوژیکی است که با مطالعه فیزیولوژی آن ها می توانی سامانه های نوین فناورانه را طراحی کرده و ساخت.
ساختارها و مواد با سازگاری مناسب در موجودات زنده در طول زمان از طریق انتخاب طبیعی تکامل یافته اند. علم زیست تقلید منجر به ایجاد فناوری های جدید با الهام از راه حل های زیستی در اندازه های کلان و نانو شده است. انسان ها برای پاسخ به مشکلات خود به طبیعت نگاه کرده و الهام می گیرند. طبیعت مشکلات مهندسی مانند توانایی های ترمیمی، تحمل و مقاومت در محیط زیست های مختلف، آبگریزی و بهره برداری از انرژی خورشیدی را حل کرده است.
امروزه همه اختراعات بشر را می توان به نوعی بهره گرفته از مدل های زنده دانست. رایانه ها و ربات های دستیار که رفته رفته جای انسان را گرفته اند با توجه به مطالعه بر روی ساختارهای زیستی ساخته شده اند. طراحی هواپیما بر اساس ساختار بدن پرندگان، ساخت زیردریایی از روی ساختار دلفین ها یا ساخت رادارها با توجه به سیستم راداری خفاش ها مثال هایی از علم بیوممتیک یا بیونیک ( Bionic ) می باشند. [ ۴] [ ۵]
یکی از نمونه های اولیه زیست تقلید، مطالعه پرندگان برای ایجاد توانایی پرواز در انسان بود. لئوناردو دا وینچی ( ۱۴۵۲–۱۵۱۹ ) اگر چه هرگز در اختراع یک «ماشین پرنده» موفق نبود، اما یک ناظر زیرک در بررسی آناتومی و نحوه پرواز پرندگان بود و یادداشت ها و طرح های متعددی از مشاهدات خود و همچنین طرح هایی از «ماشین پرواز» را ساخته بود. اولین هواپیما که توسط برادران رایت ساخته شد الهام گرفته از مشاهدات کبوتران در حال پرواز بود. [ ۶]
علم زیست تقلید توسط فیزیکدان و دانشمند آمریکایی به نام اتو اسمیت در دههٔ ۱۹۵۰ در حین مطالعه بر روی اعصاب ماهی مرکب ابداع شد، [ ۷] [ ۸] و واژه زیست تقلید در سال ۱۹۷۴ به لغت نامه راه یافت.
تحقیق دربارهٔ مواد نوری که در طبیعت وجود دارند، می تواند منجر به محصولات تجاری در آینده شود.
برای مثال، یک فرایند خودسامانی سلولزی الهام گرفته شده از نوعی توت خاص ( Pollia condensata ) برای ساخت فیلم های نوری به کار گرفته شده است. [ ۹] این فیلم ها از سلولزی تشکیل شده است که از چوب یا پنبه به دست می آید. رنگ های ساختاری نسبت به رنگ هایی که از جذب شیمیایی نور حاصل می شوند، طراوت و جاودانگی بیشتری دارند. رنگین تابی در انواع دیگری از توت ها نیز دیده می شود. این میوه ها رنگین تابی را در ناحیهٔ سبز - آبی از طیف دیداری نشان می دهد که در نتیجه، ظاهری براق و درخشان به آن ها می دهد. رنگ های ساختاری از سازماندهی زنجیره های سلولوزی در برون بر میوه، قسمتی از پوست میوه، حاصل می شوند. هر سلول برون بر از چند لایه حلقه که مانند یک بازتاب گر عمل می کنند، تشکیل شده است.