زندیه

زَنْدیه
سلسله ای از پادشاهان ایران در نیمۀ دوم قرن ۱۲ و آغاز قرن ۱۳ ق. اینان دراصل از طایفۀ زند و از طوایف لُر فیلی بودند که در حدود قلعۀ پری، از توابع ملایر، سکونت داشتند و مقارن فتنۀ افغان ، در محل خود قدرتی یافتند. در اوایل دورۀ نادر شاه به اجبار به خراسان کوچانیده شدند و پس از قتل نادر، به سرپرستی کریم خان زند، به زادگاه خود بازگشتند. کریم خان از هرج و مرج این دوره ، استفاده کرده، عَلم استقلال برافراشت و سلسلۀ زندیه را بنیاد نهاد. وی خود را «وکیل الرعایا» نامید و در طول حدود ۳۰ سال حکومت خود توانست قلمرو خاندان زند را بر سراسر ایران ، به استثنای خراسان که شاهرخ افشار بر آن امارت داشت ، گسترش دهد. با مرگ وی ، بین فرزندان و برادرانش بر سر جانشینی اختلاف افتاد. پس از کریم خان به ترتیب ابوالفتح خان، محمدعلی خان، محمدصادق خان، علیمرادخان، صید مرادخان، جعفرخان و لطف علی خان به حکومت رسیدند. این سلسله به دست آقا محمدخان برافتاد. نیمی از دوران کریم خان، قرین صلح و آرامش بود. مملکت در زمان او رونق یافت و شیراز و بیشتر شهرهایی که در قلمرو وی بودند، روبه آبادانی نهادند. بناهای بسیاری چون ارگ کریم خان ، بازار، حمام و مسجد وکیل در شیراز ساخته شد. همچنین روابط بازرگانی با بریتانیا، از طریق بوشهر و خلیج فارس برقرار شد.