زندگی روزمره در ایران مدرن با تأمل بر سینمای ایران کتابی از هاله لاجوردی است که در آن نویسنده تلاش می کند با نگاهی به سینمای ایران از دههٔ ۱۳۷۰ به بعد، زندگی روزمره مردم ایران را بررسی کند. این کتاب، در اصل، رسالهٔ دکتری لاجوردی در دانشگاه تهران است.
... [مشاهده متن کامل]
این کتاب از اولین آثار تألیفی ایرانیان راجع به موضوع زندگی روزمره است. در این کتاب تلاش می شود با استفاده از بازنماییِ سینما، به فهمِ زیستِ روزمرهٔ ایرانیان از دههٔ ۱۳۷۰ به بعد پرداخته شود. هدف اصلی لاجوردی، نه تحلیل سینما و مخاطبانش، بلکه بررسی مقولهٔ «زندگی روزمره» به عنوان پدیده ای است که اهمیت جامعه شناختی دارد و به یکی از چالش برانگیزترین مفاهیمِ جامعه شناسی تبدیل شده است. جامعه شناسان اعم از مدرنیست ها و پست مدرنیست ها به اهمیت مقولهٔ «زندگی روزمره» اذعان دارند و هر کدام به شیوه ای تلاش دارند جایگاه آن را در نظریه پردازی های خود مشخص کنند. انتخابِ رسانه ای هنری به مثابهٔ میانجیِ بازنماییِ زندگی روزمره از این نظر می تواند موجه باشد که قلمروهای علم، اخلاق و هنر، برگرفته از درونِ زندگی روزمره هستند، این حوزه ها نه تنها مکمل یکدیگرند، بلکه هر کدام ابزاری منحصر به فرد برای بازنمایی و نقد هستند و می توانند قلمرویی را که از آن برخاسته اند، یعنی زندگی روزمره، به ما معرفی کنند. هدف نویسنده در این کتاب آن است که بتواند آنچه را سینمای ایران از دههٔ ۷۰ به بعد نشان می دهد، از دیدگاه نظریه انتقادی دریابد. به این ترتیب، شش فیلم سینمایی دههٔ ۷۰ به بعد ایران به صورت مجزا و با استفاده از عناصر نظری و روش نظریه پردازان انتقادی، تفسیر و سپس روایتی نقادانه از زندگی روزمره ایرانیان ارائه می شود.
در بخش نخست کتاب، زندگی روزمره و نظریه های آن در سه قسمت تشریح می شود: قسمت اول، با عنوان زندگی روزمره، شامل نگاه تاریخی کوتاهی به تلاش صاحبنظران برای دستیابی به تجربه ملموس بشری و تفاوت دیدگاه های آنان از دکارت تا هابرماس است. قسمت دوم که مبانی نظری کتاب را تشکیل می دهد، دربرگیرندهٔ خلاصه ای از نظریات انتقادی در زندگی روزمره است. از نظر لاجوردی، نقطهٔ مشترکِ همهٔ نظریه پردازان انتقادی آن است که به نقد فلسفه ها و نگاه هایی می پردازند که زندگی روزمره را به امور بدیهی و پیش پاافتاده تقلیل می دهند که تحت سیطرهٔ رفتارها و کنش های عادی و مکرر است. غفلت از شناخت زندگی روزمره با توجه به ظرافت ها و تناقضات و ابهام های آن، همانا غفلت از مهم ترین جایگاه تولید معنا و شناخت در جهان اجتماعی است. بخش بعدی کتاب به روش شناسی نظریه انتقادی مبنی بر نظریات هابرماس راجع به زیست جهان و نظام می پردازد و برای تفسیر انتقادیِ فیلم های انتخابی، عناصری از نظریه های انتقادی معرفی می شود. بخش بعدی کتاب شامل تفسیر فیلم های کاغذ بی خط ( ۱۳۸۰ ) ، سارا ( ۱۳۷۱ ) ، دو زن ( ۱۳۷۷ ) ، چتری برای دو نفر ( ۱۳۷۹ ) ، لیلا ( ۱۳۷۵ ) ، و زیر پوست شهر ( ۱۳۷۹ ) است.
... [مشاهده متن کامل]
این کتاب از اولین آثار تألیفی ایرانیان راجع به موضوع زندگی روزمره است. در این کتاب تلاش می شود با استفاده از بازنماییِ سینما، به فهمِ زیستِ روزمرهٔ ایرانیان از دههٔ ۱۳۷۰ به بعد پرداخته شود. هدف اصلی لاجوردی، نه تحلیل سینما و مخاطبانش، بلکه بررسی مقولهٔ «زندگی روزمره» به عنوان پدیده ای است که اهمیت جامعه شناختی دارد و به یکی از چالش برانگیزترین مفاهیمِ جامعه شناسی تبدیل شده است. جامعه شناسان اعم از مدرنیست ها و پست مدرنیست ها به اهمیت مقولهٔ «زندگی روزمره» اذعان دارند و هر کدام به شیوه ای تلاش دارند جایگاه آن را در نظریه پردازی های خود مشخص کنند. انتخابِ رسانه ای هنری به مثابهٔ میانجیِ بازنماییِ زندگی روزمره از این نظر می تواند موجه باشد که قلمروهای علم، اخلاق و هنر، برگرفته از درونِ زندگی روزمره هستند، این حوزه ها نه تنها مکمل یکدیگرند، بلکه هر کدام ابزاری منحصر به فرد برای بازنمایی و نقد هستند و می توانند قلمرویی را که از آن برخاسته اند، یعنی زندگی روزمره، به ما معرفی کنند. هدف نویسنده در این کتاب آن است که بتواند آنچه را سینمای ایران از دههٔ ۷۰ به بعد نشان می دهد، از دیدگاه نظریه انتقادی دریابد. به این ترتیب، شش فیلم سینمایی دههٔ ۷۰ به بعد ایران به صورت مجزا و با استفاده از عناصر نظری و روش نظریه پردازان انتقادی، تفسیر و سپس روایتی نقادانه از زندگی روزمره ایرانیان ارائه می شود.
در بخش نخست کتاب، زندگی روزمره و نظریه های آن در سه قسمت تشریح می شود: قسمت اول، با عنوان زندگی روزمره، شامل نگاه تاریخی کوتاهی به تلاش صاحبنظران برای دستیابی به تجربه ملموس بشری و تفاوت دیدگاه های آنان از دکارت تا هابرماس است. قسمت دوم که مبانی نظری کتاب را تشکیل می دهد، دربرگیرندهٔ خلاصه ای از نظریات انتقادی در زندگی روزمره است. از نظر لاجوردی، نقطهٔ مشترکِ همهٔ نظریه پردازان انتقادی آن است که به نقد فلسفه ها و نگاه هایی می پردازند که زندگی روزمره را به امور بدیهی و پیش پاافتاده تقلیل می دهند که تحت سیطرهٔ رفتارها و کنش های عادی و مکرر است. غفلت از شناخت زندگی روزمره با توجه به ظرافت ها و تناقضات و ابهام های آن، همانا غفلت از مهم ترین جایگاه تولید معنا و شناخت در جهان اجتماعی است. بخش بعدی کتاب به روش شناسی نظریه انتقادی مبنی بر نظریات هابرماس راجع به زیست جهان و نظام می پردازد و برای تفسیر انتقادیِ فیلم های انتخابی، عناصری از نظریه های انتقادی معرفی می شود. بخش بعدی کتاب شامل تفسیر فیلم های کاغذ بی خط ( ۱۳۸۰ ) ، سارا ( ۱۳۷۱ ) ، دو زن ( ۱۳۷۷ ) ، چتری برای دو نفر ( ۱۳۷۹ ) ، لیلا ( ۱۳۷۵ ) ، و زیر پوست شهر ( ۱۳۷۹ ) است.
