زنان مودب (کتاب). بنفشه حجازی، نویسنده ی کتاب «زنان مودب»
(عنوان فرعی: تاریخ شعر و ادب زنان ایران زمین از آغاز تا 1320 شمسی) کتابی درباره ی زندگی و آثار زنان ادیب فارسی زبان، تالیف بنفشه_حجازی. بنفشه حجازی، به عنوان شاعر و پژوهشگر تاریخ زنان، پژوهش این کتاب را در ادامه و بطن یک مجموعه کتاب (شامل 6 عنوان و جلد، که بیشتر مجلدات آن نیز به انتشار رسیده است) به انجام رسانده که به بررسی جایگاه زنان ایران از آغاز تا انقلاب اسلامیمی پردازد. مطالب متن اصلی کتاب، در 9 فصل مفصل و یک پیوست مختصر تدوین شده: «ادبیات شفاهی و زنان»؛ «بعد از اسلام تا حمله ی مغول (قرن 1 تا 7 قمری)»؛ «از حمله ی مغول تا صفویه (قرن 7 تا 10 قمری)»؛ «عصر صفویه (قرن 10 تا میانه ی قرن 12 قمری)»؛ «دوره ی افشاریه و زندیه (میانه ی قرن 12 تا اوائل قرن 13 قمری)»؛ «عصر قاجار تا مشروطه (قرن 13 تا ربع اول قرن 14 قمری)»؛ «از مشروطه تا پهلوی دوم»؛ «زنان شهره به شاعری»؛ «پارسی گویان» و «پیوست ها».
کتاب در 1380 صفحه به ترتیب شامل این بخش ها می شود: فهرست ، تقدیمنامه و تشکر و قدردانی، پیشگفتار، روش کار و مشکلات، چند توضیح، مقدمه، متن کتاب ، تصاویر اشخاص و اسناد، فهرست منابع و نمایه.
بنفشه حجازی در انجام این پژوهش بزرگ با مراجعه به کتا بهای پژوهشی یا مرجع ادبی، خاصه منابعی که دربار ه ی زنان بوده، و همچنین نشریات و سایت های معتبر، تاریخ جامعی را درباره ی ادبیات زنان فارسی زبان تهیه کرده است. او ضمن پرداختن به زندگی زنانی که در حوزه هایی چون شعر، داستان، ترجمه، تصنیف و ترانه، نامه نگاری، آثار مذهبی و سفرنامه نویسی فعالیت داشته اند، در هر فصل به کلیت اوضاع عمومی ادبیات، وضعیت جایگاه و سواد زنان و ادبیات آنها نیز پرداخته است. برای هرکدام از زنان، جز ارائه ی زندگینامه ای درخور (با توجه به منابعی که در اختیار مولف بوده یا اهمیت فرد مورد بحث)، نمونه یا نمونه هایی از آثارشانذکر شده است. در هرفصل، اشخاص بدون توجه به قدمت زمانی، بر اساس حروف الفبا (نام خانوادگی یا شهرت) مرتب شده اند. در فصل هفتم (از مشروطه تا پهلوی دوم) ، که مفصل ترین فصل کتاب است، با توجه به این که محدوده ای زمانیمورد بررسی قرار گرفته که همزمان با ورود عناصر مدرنیته به ایران بوده، ضمن بررسی تحولات ادبیات این دوره، ادبیات زنان و پرداختن به پاره ای از زنان شاعر و ادیب، مباحث دیگری چون نشریاتِزنان و زنان روزنامه نگار ومترجم نیز مورد توجه قرار گرفته اند.
در فصل هشتم این کتاب (زنان شهره به شاعری)، به مباحثی چون زنان شاعری که تاریخ تولد و مرگشان معلوم نیست ولی نمونه ی شعری از آنها به جا مانده، زنان شاعری که زمان زندگیشان معلوم است ولی نمونه ی شعری از آنها برجا نمانده، زنانی که به آنها در تذکره هابه عنوان شاعر اشاره شده ولی نه زمان زندگی مشخصی دارند و نه اثری از آنها به جا مانده، مطایبات و گفتگوهای شاعرانه ی مشاهیر زنان پارسی گو و همچنین، به بحثی در مورد شاعران مردی که زن تصور شده اند پرداخته شده است.
موضوع فصل نهم کتاب، زندگی و آثار زنان پارسی گوی این مناطق است: افغانستان، تاجیکستان، عثمانی، قفقاز و هندوستان.
از آنجا که برای این پژوهش، بازه ای زمانی بین نخستین زنان ادیب فارسی گو تا زنان پیش از 1320ش در نظر گرفته شده، در یکی از بخش های فصل پایانی کتاب («پیوستها»)، فهرستی از زنانی ارائه شده که بین سال های 1301 تا 1320 متولد شده اند، اما شروع فعالیت های جدی ادبی شان از دهه ی 1320 به بعد بوده است.
از دلایل اهمیت این کتاب، علاوه بر دامنه ی پژوهشی آن، اختصاص یک فصل تفصیلی به نقش و حضور زنان در ادبیات شفاهی ایران (فصل اول کتاب) و همچنین دسته بندی موضوعی زنانِ ادیب بر اساس نوع فعالیت شان است؛مثلاً زنان شاعر یا داستاننویس یا روزنامه نگار یا مترجم و....
کتاب زنان مودب شامل دو مجلد است که در یک جلدِ قطع رقعی وبه صورت مشترک توسط انتشارات «قصیده سرا» و «آشیان»در سال 1396 منتشر شده است.
(عنوان فرعی: تاریخ شعر و ادب زنان ایران زمین از آغاز تا 1320 شمسی) کتابی درباره ی زندگی و آثار زنان ادیب فارسی زبان، تالیف بنفشه_حجازی. بنفشه حجازی، به عنوان شاعر و پژوهشگر تاریخ زنان، پژوهش این کتاب را در ادامه و بطن یک مجموعه کتاب (شامل 6 عنوان و جلد، که بیشتر مجلدات آن نیز به انتشار رسیده است) به انجام رسانده که به بررسی جایگاه زنان ایران از آغاز تا انقلاب اسلامیمی پردازد. مطالب متن اصلی کتاب، در 9 فصل مفصل و یک پیوست مختصر تدوین شده: «ادبیات شفاهی و زنان»؛ «بعد از اسلام تا حمله ی مغول (قرن 1 تا 7 قمری)»؛ «از حمله ی مغول تا صفویه (قرن 7 تا 10 قمری)»؛ «عصر صفویه (قرن 10 تا میانه ی قرن 12 قمری)»؛ «دوره ی افشاریه و زندیه (میانه ی قرن 12 تا اوائل قرن 13 قمری)»؛ «عصر قاجار تا مشروطه (قرن 13 تا ربع اول قرن 14 قمری)»؛ «از مشروطه تا پهلوی دوم»؛ «زنان شهره به شاعری»؛ «پارسی گویان» و «پیوست ها».
کتاب در 1380 صفحه به ترتیب شامل این بخش ها می شود: فهرست ، تقدیمنامه و تشکر و قدردانی، پیشگفتار، روش کار و مشکلات، چند توضیح، مقدمه، متن کتاب ، تصاویر اشخاص و اسناد، فهرست منابع و نمایه.
بنفشه حجازی در انجام این پژوهش بزرگ با مراجعه به کتا بهای پژوهشی یا مرجع ادبی، خاصه منابعی که دربار ه ی زنان بوده، و همچنین نشریات و سایت های معتبر، تاریخ جامعی را درباره ی ادبیات زنان فارسی زبان تهیه کرده است. او ضمن پرداختن به زندگی زنانی که در حوزه هایی چون شعر، داستان، ترجمه، تصنیف و ترانه، نامه نگاری، آثار مذهبی و سفرنامه نویسی فعالیت داشته اند، در هر فصل به کلیت اوضاع عمومی ادبیات، وضعیت جایگاه و سواد زنان و ادبیات آنها نیز پرداخته است. برای هرکدام از زنان، جز ارائه ی زندگینامه ای درخور (با توجه به منابعی که در اختیار مولف بوده یا اهمیت فرد مورد بحث)، نمونه یا نمونه هایی از آثارشانذکر شده است. در هرفصل، اشخاص بدون توجه به قدمت زمانی، بر اساس حروف الفبا (نام خانوادگی یا شهرت) مرتب شده اند. در فصل هفتم (از مشروطه تا پهلوی دوم) ، که مفصل ترین فصل کتاب است، با توجه به این که محدوده ای زمانیمورد بررسی قرار گرفته که همزمان با ورود عناصر مدرنیته به ایران بوده، ضمن بررسی تحولات ادبیات این دوره، ادبیات زنان و پرداختن به پاره ای از زنان شاعر و ادیب، مباحث دیگری چون نشریاتِزنان و زنان روزنامه نگار ومترجم نیز مورد توجه قرار گرفته اند.
در فصل هشتم این کتاب (زنان شهره به شاعری)، به مباحثی چون زنان شاعری که تاریخ تولد و مرگشان معلوم نیست ولی نمونه ی شعری از آنها به جا مانده، زنان شاعری که زمان زندگیشان معلوم است ولی نمونه ی شعری از آنها برجا نمانده، زنانی که به آنها در تذکره هابه عنوان شاعر اشاره شده ولی نه زمان زندگی مشخصی دارند و نه اثری از آنها به جا مانده، مطایبات و گفتگوهای شاعرانه ی مشاهیر زنان پارسی گو و همچنین، به بحثی در مورد شاعران مردی که زن تصور شده اند پرداخته شده است.
موضوع فصل نهم کتاب، زندگی و آثار زنان پارسی گوی این مناطق است: افغانستان، تاجیکستان، عثمانی، قفقاز و هندوستان.
از آنجا که برای این پژوهش، بازه ای زمانی بین نخستین زنان ادیب فارسی گو تا زنان پیش از 1320ش در نظر گرفته شده، در یکی از بخش های فصل پایانی کتاب («پیوستها»)، فهرستی از زنانی ارائه شده که بین سال های 1301 تا 1320 متولد شده اند، اما شروع فعالیت های جدی ادبی شان از دهه ی 1320 به بعد بوده است.
از دلایل اهمیت این کتاب، علاوه بر دامنه ی پژوهشی آن، اختصاص یک فصل تفصیلی به نقش و حضور زنان در ادبیات شفاهی ایران (فصل اول کتاب) و همچنین دسته بندی موضوعی زنانِ ادیب بر اساس نوع فعالیت شان است؛مثلاً زنان شاعر یا داستاننویس یا روزنامه نگار یا مترجم و....
کتاب زنان مودب شامل دو مجلد است که در یک جلدِ قطع رقعی وبه صورت مشترک توسط انتشارات «قصیده سرا» و «آشیان»در سال 1396 منتشر شده است.
wikijoo: زنان_مودب_(کتاب)