حقوق زنان در زمان ساسانیان در امپراتوری ساسانی، دین زرتشتی نمایان کننده ی پیوند و وابستگی های میان زن و مرد بود. این پیوندها دربرگیرندۀ کارکرد زن و مرد، آیین های زناشویی و آزادی های زنان در جامعه و زمان ها می شد. ساختار زندگی زناشویی و آیین های زمانی و اجتماعی ساسانیان، دستاویزی برای موبدان و نوشتارهای دینی آن زمان بودند. زنان گرچه از حقوق ( هودگان ) اجتماعی ( هازمانی ) همچون خاوندِ ( مالک ) زمین بودن بهره مند بودند، ولی این برتری ها، بسته به جایگاه های زمانی زن ( برتر، تحت سرپرستی، تک سالار ) بود. پیش از اینکه مسلمانان بتوانند با دستاویزی دینی بر ایران چیره شوند، بی گمان زنان ایران در آستانهٔ دستیابی به حقوق و خودگردانی و تک سالاری خود بوده اند که با از میان رفتن فرمانرواییِ ایرانیِ ساسانیان، این روند نافرجام ماند. وضعیت قانونی ( داتیک ) و اجتماعی ( هازمانی ) دورهٔ ساسانیان، کمابیش برپایهٔ فرمان های اوستا و زندِاوستا بود. چند همسری نیز رواج داشته که آن هم بسته به جایگاه و دارایی مردان آن زمان بود. مردان مُستمند و تنگدست روی هم رفته بیش از یک زن نداشتند. در این زمانه سالارِ خانه ( کَدَگ خوتای ) به همراه همسرش یا ( کَدَگ بانوی ) از هوده سالاری و راهبری دودمان بهره مند بودند. کریستیان بارتولومه طبق تحقیقاتی در مورد وضعیت زنان غیر اشرافی در دوره ساسانی در کتاب ( ( زن در حقوق ساسانی ) ) بطور خلاصه اشاره می کند که در این دوره زنان شخصیت حقوقی نداشتند یعنی فرد محسوب نمی شدند بلکه شیئی می پنداشته می شدند که قابل خرید و فروش بودند و قیمتی برابر با بردگان داشتند
... [مشاهده متن کامل]
نابرابری میان زنان با فرنامِ جنسِ ( نرولاس ) دوم و مردان با فرنامِ جنسِ ( نرولاس ) نخست از آغاز روزگار شاروندی یا شهرآیینی تا سدهٔ بیستم و به گفتهٔ برخی، تا امروز پدیداری داشته است. با این روی، نگاهی به زیست زنان در دورهٔ ساسانی نشان می دهد که روند فرودی جایگاه زن در شاروندی ایرانی، در روزگار ساسانی وارونه شده و روندی فرازگونه یافته و با پایان روزگار ساسانی، دوباره فرودی شده است. زیست زنان در گواهی های بر جای مانده از این دوران، گواه بر راستی این مدعا است. در یک پژوهش، در ۸۰ نمونه بررسی شدهٔ تکّه های گچ بُری، موزاییک، آوندهای زرین و سیمین، نقش برجسته ها، مُهرها و نگین ها در ۱۹ مورد ( ۲۳٫۷۵٪ ) زنان نقش شده اند. در ۱۱ نمونه در کنار مردان ( ۵۷٫۸۹ ) و تنها در ۸ نمونه ( ۴۲٫۱٪ ) به تنهایی و تک سالار نمایش داده شده اند. این در حالی است که پیش از این دوره، هرگز همین حضور پررنگ را نیز در آثار هنری ایران نداریم. اگرچه در ۵ نمونه از ۳۴ ( ۱۴٫۷٪ ) نقش برجستهٔ ساسانی زنان ( آن هم در کنار مردان ) به تصویر کشیده شده اند. ولی همین هم در روزگار پیش از ساسانی، جایی ندارد.
... [مشاهده متن کامل]
نابرابری میان زنان با فرنامِ جنسِ ( نرولاس ) دوم و مردان با فرنامِ جنسِ ( نرولاس ) نخست از آغاز روزگار شاروندی یا شهرآیینی تا سدهٔ بیستم و به گفتهٔ برخی، تا امروز پدیداری داشته است. با این روی، نگاهی به زیست زنان در دورهٔ ساسانی نشان می دهد که روند فرودی جایگاه زن در شاروندی ایرانی، در روزگار ساسانی وارونه شده و روندی فرازگونه یافته و با پایان روزگار ساسانی، دوباره فرودی شده است. زیست زنان در گواهی های بر جای مانده از این دوران، گواه بر راستی این مدعا است. در یک پژوهش، در ۸۰ نمونه بررسی شدهٔ تکّه های گچ بُری، موزاییک، آوندهای زرین و سیمین، نقش برجسته ها، مُهرها و نگین ها در ۱۹ مورد ( ۲۳٫۷۵٪ ) زنان نقش شده اند. در ۱۱ نمونه در کنار مردان ( ۵۷٫۸۹ ) و تنها در ۸ نمونه ( ۴۲٫۱٪ ) به تنهایی و تک سالار نمایش داده شده اند. این در حالی است که پیش از این دوره، هرگز همین حضور پررنگ را نیز در آثار هنری ایران نداریم. اگرچه در ۵ نمونه از ۳۴ ( ۱۴٫۷٪ ) نقش برجستهٔ ساسانی زنان ( آن هم در کنار مردان ) به تصویر کشیده شده اند. ولی همین هم در روزگار پیش از ساسانی، جایی ندارد.
