زمین لغزش

زمین لغزه[ ۱] یا زمین لغزش یا رانش زمین به حرکت لایه های رسوبی غیر متراکم و متراکمی بر روی سطح شیب دار که ناپایدار شده اند حال به دلایل متفاوت مانند زمین لرزه وقوع باران های شدید یا سستی خاک در اثر فرایند راه سازی و جاده سازی به سمت پایین را گویند. [ ۲] عامل حرکت توده رسوبی، نیروی جاذبه، زلزله، جاده سازی، باران شدید یا فشار منفذی سیالات، سبک سازی پایین دست توده و بسیاری عوامل دیگر است.
حرکت نزولی در رانش زمین ممکن است بسیار کند رخ دهد ( تنها چند میلی متر در سال ) یا با سرعت بسیار بروز کند و تأثیرات مصیبت باری به جای بگذارد. رانش زمین حتی می تواند در بستر دریا و زیر آب رخ دهد و امواج جزر و مد به وجود آورد که باعث تخریب در مناطق ساحلی شود. این رانش ها را رانش زمین زیردریایی می گویند. رانش زمین ممکن است به علت زلزله، فعالیت آتشفشانی، تغییرات آب های زیرزمینی، به هم خوردن یا تغییر شیب زمین رخ دهد. اما مهمترین عامل دخیل در رانش زمین را می توان باران های سیل آسا دانست. [ ۳]
در لغزش انتقالی، توده ای از مواد به روی یک سطح کم و بیش سفت به سمت پایین دامنه می لغزند. شرایط زمین شناسی و در راس آن وجود ناپیوستگی های ساختی دارای جهت یابی مناسب، از جملهٔ عوامل ایجاد یک لغزش انتقالی است.
در این حالت گسیختگی در راستای سطوحی منحنی و قاشقی شکل، که حداکثر تنش برشی را تحمل می کنند، صورت می گیرد. برای ایجاد یک لغزش دایره ای معمولاً نیاز به شرایط زمین شناسی ویژه و گسستگی های ساختی نیست. [ ۴]
۱. باران های سیل آسا
۲. زمین لرزه ها
۳. فعالیت های راه سازی و جاده سازی
۴. جنس خاک منطقه
اما مهمترین عامل در وقوع رانش را می توان باران های سیل آسا دانست. از طرفی نبود پوشش گیاهی مناسب در محل وقوع رانش می تواند بر گستردگی و شدت آن بیفزاید. [ ۵]
از آنجایی که پیش بینی مناطق حادثه خیز باعث می گردد تا تلفات و خسارات به حداقل برسد امروزه با استفاده از فناوری سیستم اطلاعات جغرافیایی مناطق حادثه خیز را تا حدود زیادی مشخص کرده اند.
در تاریخ ۱۲ اردیبهشت ۱۳۹۳، رانش عظیمی در منطقه بدخشان افغانستان واقع در نزدیکی مرز مشترک با پاکستان و چین روی داد در این رانش عظیم ۳۰۰ خانوار در زیر حجم بسیار عظیمی از گل و لای مدفون شدند، این رانش در دو مرحله روی داد. حوالی ساعت ۱۱ ظهر و در مرحله اول ۲۵۰ نفر از افرادی که برای شرکت در مراسم عروسی به آنجا آمده بودند گرفتار رانش عظیمی شدند. پس از گذشت یک ساعت رانش بزرگتری روی داد و اشخاصی که برای کمک رسانی از مناطق اطراف به آنجا آمده بودند، در زیر حجم عظیمی از گل و لای به ارتفاع ۵۰ متر مدفون شدند. در این حادثه بیش از ۲۵۰۰ نفر جان باختند. از این فاجعه به عنوان قبرستان عظیم یاد میشود.