زمخشری محمود بن عمر

[ویکی نور] زمخشری با نام کامل محمود بن عمر بن محمد بن عمر خوارزمی، مشهور به جارالله زمخشری از بزرگان مذهب حنفی و معتزلی به شمار می آید.
ابن کثیر در کتاب «البدایه و النهایه» (ج 12، ص 272) می گوید: «محمود بن عمر بن محمد بن عمر معروف به ابوالقاسم زمخشری مؤلف کشاف در تفسیر و مفصل در نحو است».
زمخشری منسوب به زمخشر یکی از روستاهای خوارزم است که ولادت وی در آنجا به سال 476ق بوده است. با توجه به اینکه سال وفات وی را 538ق دانسته اند، سال ولادت و مدت عمری را که ابن کثیر نقل کرده درست به نظر نمی آید؛ زیرا اگر مدت عمر وی را یعنی 76، از 538 سال وفات کم نمائیم 462 می شود پس باید سال ولادت پنج سال کمتر از عدد مذکور باشد یا اینکه مدت عمر وی 71 سال باشد.
زمخشری در خوارزم زندگی می کرد که سالهای سال مرکز بزرگ علمی به شمار می آمد و در آن دیار علم و معرفت رواج گسترده ای داشت. ولی در این مرکز دانش های فراوانی را بدست آورد، قرآن را حفظ کرد و حدیث را فرا گرفت و در واژه شناسی عربی مهارت پیدا کرد.
هیچیک از تذکره نویسان تاریخ ورود وی به بغداد و مدت اقامت در آن را ضبط ننموده اند. با حدس و گمان می توان گفت که وی برای تکمیل تحصیلات خوارزم به بغداد آمده است. همچنین بازگشت وی به درازا می کشد به حدیکه نوجوانی و جوانی وی در این شهر سپری می شود و به سن کمال می رسد و از نظر رشد عقلی و فکری به مقام مناسبی ارتقا می یابد.