زعفران جوقاسم

گیاه خوراکی زعفران وحشی با نام محلی پی شوک ( چیدم، در روستاهای اطراف زنجان و با نام `گل خیارو` در استان کرمان ) یکی از گیاهان خوراکی و خودرو در استان های مرکزی، لرستان، ایلام، همدان، زنجان، کردستان، اصفهان، چهارمحال و بختیاری و کرمانشاه است که در فصل بهار قابل برداشت می باشد. این گیاه پایا و گیاهی کوتاه به ارتفاع ۵ تا ۱۵ سانتیمتر است، این گیاه دارای پیاز تو پر نسبتاً بزرگی است که به حالت کروی و پوشیده از رشته های انبوه درهم و مشبک است و دارای حفره های کشیده و باریکی می باشد. ساقه این گیاه کوتاه به ارتفاع ۵ تا ۱۰ سانتیمتر است، برگ ها تقریباً پس از پیرایش گل و از بین رفتن آن ظاهر شده و نسبتاً عریض و به ابعاد ٫۵. الی ۲ میلی متر در ۹۰ الی ۱۴۰ میلی متر هستند که دارای حاشیه زبر و مژک می باشد. گل های این گیاه به رنگ آبی متمایل به بنفش، بنفش یاسی کم رنگ و گاهی کاملاً سفید هستند که به صورت پائیزه و منفرد یا دو تا ۵ تایی وجود دارند. لولهٔ گل این گیاه محلی، دو بار طویلتر از پهنک آن است و با تقسیمات بیضی، سر نیزه ای و به صورت نوک تیز است. گلوی جام کرکدار و میلهٔ پرچم ها دو بار کوتاه تر از بساک های زرد رنگ است، کلاله به طور نامحسوس ضخیم و توده ای به رنگ زرد متمایل به قرمز است و به طور کامل وجود دارد که در انتها تقریباً منشعب شرابه ای، کمی کوتاه تر از بساک ها می باشد. مردم این مناطق برای مصرف کردن این گیاه، پیاز توپر آن را پس از تمیز کردن با مقدار آب پخته، سپس به همراه پیاز داغ آن را می کوبند، یا اینکه پیاز را کباب می کنند، و در بعضی مناطق پس از تمیز کردن پیاز، آن را خام مصرف می کنند. لازم به ذکر می باشد که پیاز این گیاه سمی می باشد و فقط در فصل تابستان قابل چیدن می باشد