زرند

زَرَند یکی از شهرهای استان کرمان در جنوب شرق ایران است که تبدیل شده به یک شهر صنعتی که اب و هوای این منطقه تحت شعاع الودگی قرار گرفته این شهر مرکز شهرستان زرند می باشد. جمعیت شهر زرند بنا بر سرشماری سال ۱۳۹۵ مرکز آمار ایران ۶۰٬۳۷۰ نفر بوده است. فاصلهٔ شهر زرند تا کلان شهر کرمان ۷۵ کیلومتر است و در شمال غربی استان واقع شده است. وجه تمایز شهرستان زرند با دیگر شهرستان های استان کرمان منطقهٔ جغرافیایی بسیار مناسب و داشتن صنعت های بسیار پیشرفته از جمله کارخانهٔ کنسانتره، گندله، کک سازی، فولاد، یونولیت، نیروگاه برق و آبی تمام اتوماتیک، کارخانه قطران و از همه مهم تر مجموعه کارخانه های واگن سازی پلورسبز است. همچنین در سالهای اخیر این شهرستان پیشرفتهای بسیار زیادی در زمینه صنایع دستی مسی و تولید ظروف میناکاری و فیروزه کوبی و قلمزنی داشته که به همت مربیان صنایع دستی انجام گرفته است از مکان های مذهبی این شهرستان می توان به قبر امام زاده حمزه مدفون در شهر زرند، امام زاده خواجه ابورضا روستای مطهرآباد، امام زاده سید ابراهیم در دهستان دشتخاک، امام زاده سلطان ابراهیم در روستای کوهستانی داهوئیه و… می باشد.
زرند در سده های نخستین پس از ظهور اسلام یکی از بزرگ ترین و آبادترین شهرهای ایران مرکزی و جنوب شرقی بوده است بدین معنی که در منطقهٔ کرمان که قسمت وسیعی از ایران کنونی را شامل می شده، زرند از ایالات حائز اهمیت به شمار می رفته است. یقیناً پیش از ظهور اسلام زرند دارای یک منطقهٔ مسکونی پررونق بوده است. حتی نقل شده است مسجد جامع کنونی این شهر که بر جای مسجد جامع کهن و قدیمی بنا شده، در طول تاریخ ده ها بار تخریب و بازسازی شده است و پیش از اسلام آتشکده بوده که پس از اسلام، مانند بسیاری از آتشکده های ایران، به مسجد تبدیل گشته است. یکی دیگر از اسناد مکتوب که کهن بودن شهر زرند را ثابت می کند. جملهٔ کوتاه یاقوت حموی جغرافی دان بزرگ اسلامی در سده های ششم و هفتم در کتاب معجم البلدان است که نگاشته: «زرند با حرکت فتحه در اول و دوم و نون ساکن و دال بدون نقطهٔ شهری باستانی و بزرگ از شهرهای سرآمد کرمان است. » در دوران داریوش که کرمان مرکز یکی از ساتراپ ها بود، راه تجاری کرمان به خراسان از طریق زرند می گذشته است. دلیل دیگر دیرینگی شهر زرند، وجود تعداد زیادی از روستاها و دهکده های قدیمی در منطقه است که اسامی آن ها از لغات باستانی اشتقاق یافته است. ژنرال سر پرسی سایکس افسر معروف انگلیسی که در سال ۱۸۹۰ میلادی ( ۱۳۰ سال پیش ) به ایران سفر کرده، در کتاب خود ( هشت سال در ایران ) می نویسد: ناحیهٔ زرند در صفحات تاریخ از سدهٔ دوازدهم میلادی به این طرف که به حیطهٔ تصرف ملک دینار غُز درآمد سابقه دار است، در قدمت آن تردید نمی رود و چون محل تقاطع جاده های مختلف است به طور حتم در یک ایام حائز اهمیت بوده است. آنطوری که در متون تاریخی و جغرافیایی قدیم استنباط می شود از سال ۳۰۰ تا آغاز سال ۶۰۰ هجری قمری یعنی از سدهٔ ششم و هفتم زرند شهری بزرگ و با عظمت بوده است. در سدهٔ چهارم دارای شش دروازه بوده و در پایان سدهٔ ششم آنگونه که در جامع التواریخ حسنی آمده بین ۵۰ تا ۲۰۰٬۰۰۰ نفر جمعیت داشته است. در سال ۵۸۳ هجری ملک دینار شهر زرند را به عنوان مقر اصلی انتخاب می نماید. اما قدیمی ترین ذکری که بر جای مانده و مربوط به قدمت زرند است سال های ۵۶۹ یا ۵۷۲ هجری یعنی تقریباً ۸۴۰ سال پیش در زمان سلاجقهٔ کرمان است که زرند از موقعیت نظامی ویژه ای برخوردار بوده است. در سدهٔ چهارم ابو علی محمد ابن الیاس حاکم کرمان دژ و قلعه ای عظیم در حصار زرند ساخت و در زمان شاهرخ خان افشار زرندی که در زمان حکومت نادر شاه افشار حاکم کرمان بوده، چون از مردم زرند به شمار می آمد در عمران و آبادانی شهر خود تلاش درخور شایسته انجام داد. مهم ترین نکته ای که در متون کتب مختلف تاریخی در مورد زرند آمده و شاید هم در سایر شهرهای استان کم تر بوده، شهرنشینی مردم این شهر پیش از اسلام است. تمام این گفته ها حاکی از اعتبار شهر به عنوان یک واحد جمعیتی با اهمیت و اقتصادی شکوفا در پیش از اسلام است. بعضی از واژه های کنونی که هنوز هم در روستاهای اطراف زرند مانند: خیط، اسفند، جرجافک وجود دارد تاریخ شهرستان را به زمان های باستان قوت می بخشد. گذشته از این، گویا در دوران شاهان ساسانی در مرکز شهر، قلعه ای محاق در کنار خندقی ساخته می شود و اطراف شهر به وسیلهٔ برج و بارو محافظت می شده است.