زردچوبه

زَردچوبه یا زَرچوبه یا زَرده چال ( نام علمی: Curcuma longa ) نوعی گیاه و ادویه ای است که از آن گیاه تهیه می شود. زردچوبه یک گیاه گل دار از راستهٔ زنجبیل سانان و تیره زنجبیلیان است.
پودر زردچوبه به رنگ زرد تیره و گاهی روشن است که یکی از پرکاربردترین ادویه ها به شمار می رود. رویشگاه اصلی این گیاه هند است و قسمت اصلی ادویه معروف کاری را تشکیل می دهد.
این گیاه یکی از قوی ترین آنتی اکسیدان ها است و باعث کاهش التهاب در بدن، ترمیم پوست و بهبود حواس شناختی ( حافظه ) می شود. زردچوبه به دلیل غنی بودن از ترکیبی شیمیایی به نام کورکومین باعث بهبود مقاومت به انسولین در بیماران دیابتی، خنثی شدن انسولین اضافی خون و در نتیجه جلوگیری از خستگی ناشی از کاهش گلوکز خون و کاهش اشتها و وزن می شود. [ ۱]
گیاهی است چندساله که در هند و کشورهای جنوب آسیا به بار می آید و دمای حدود ۲۰–۳۰ درجه سانتیگراد و محیط مرطوب بارانی نیاز دارد. زردچوبه گیاهی است علفی، پایا و دارای ریزوم هایی که از آن ساقه هوایی به ارتفاع یک تا یک و نیم متر خارج می شود. برگ های این گیاه در قاعده ساقه، تقریباً غلاف دارد و در بالای ساقه، بدون غلاف هستند. ساقه گل دار از بین برگ ها خارج شده و به رنگ سبز مایل به زرد یا زرد است. قسمت مورد استفاده، ریزوم ها است که کشت کاران پس از کندن و بیرون آوردن آن از زمین، ریشه های فرعی را جدا کرده و پس از شست وشوی در آفتاب خشک کرده سپس به مصرف می رسانند. ساقه های زیرزمینی گوشتی گیاه یا ریزوم جمع آوری شده و پس از جوشاندن در آب و سپس خشک کردن، آسیاب شده و پودر زرد مایل به نارنجی تهیه می شود. زردچوبه عمده ترین ادویه مورد مصرف در غذاهای آسیایی است. در جنوب و جنوب شرقی آسیا این گیاه به صورت خودرو در جنگل ها وجود دارد. زردچوبه در ایران نمی روید و از اقلام وارداتی است.
ریشهٔ خشک شده و آسیاب شده آن به تنهایی یا مخلوط با دیگر ادویه ها در ایران، پاکستان و هند مصرف زیادی دارد. از برگ های آن در بعضی مناطق آسیا به صورت دُلمه نیز استفاده می کنند. هرچند زردچوبه به عنوان طعم دهنده از مواد اصلی ادویه ها است، اما از آن به عنوان رنگ غذایی نیز در پاره ای از مناطق استفاده می کنند.
کورکومین، مادهٔ شیمیایی زرد روشن تولید شده توسط گیاه زردچوبه، به عنوان یک افزودنی غذایی توسط سازمان بهداشت جهانی، پارلمان اروپا و سازمان غذا و داروی ایالات متحده تأیید شده است. [ ۲]

زردچوبه (سرده). سردهٔ زردچوبه ( Curcuma ) سرده ای از گیاهان از خانوادهٔ زنجبیلیان است که دارای گونه هایی مانند زردچوبه و لاله سیام است. آن ها بومی آسیای جنوب شرقی، جنوب چین، شبه قاره هند، گینه نو و شمال استرالیا هستند. [ ۳] برخی از گونه ها بر پایهٔ گزارش ها در سایر مناطق گرم جهان مانند مناطق گرمسیری آفریقا، آمریکای مرکزی، فلوریدا و جزایر مختلف اقیانوس آرام، هند و اقیانوس اطلس طبیعی شده اند. به طور کلی، بیشتر این گیاهان در خاک های سست و شنی در مناطق سایه دار به خوبی رشد می کند. [ ۲] [ ۴] این سرده دست کم دارای ۱۲۸ گونه است. [ ۵]
زردچوبه گیاهی پایا و علفی است که ارتفاع آن به یک متر می رسد. ریزوم های خوراکی متعددی از خود منشعب می کند که فضای داخلی آن زرد یا نارنجی است. این ریزوم ها به پودر تبدیل می شوند که ادویهٔ زردچوبه است. برگ های نیزه ای آن مستطیل یا بیضوی و به رنگ سبز یکنواخت و به طول حدود ۵۰ سانتی متر و عرض ۷ تا ۲۵ سانتی متر است. [ ۶]
• Curcuma aeruginosa Roxb.
• Curcuma albiflora Thwaites
• Curcuma alismatifolia Gagnep. : Siam tulip
• Curcuma amada Roxb. : mango - ginger
• Curcuma amarissima Roscoe
• Curcuma andersonii ( Baker ) Škornick.
• Curcuma angustifolia Roxb.
• Curcuma antinaia Chaveer. & Tanee
• Curcuma arida Škornick. & N. S. Lý
• Curcuma aromatica Salisb. : wild turmeric
• Curcuma arracanensis W. J. Kress & V. Gowda
• Curcuma attenuata Wall. ex Baker
• Curcuma aurantiaca Zijp
• Curcuma australasica Hook. f.
• Curcuma bakeriana Hemsl.
• Curcuma bella Maknoi, K. Larsen & Sirirugsa
• Curcuma bhatii ( R. M. Sm. ) Škornick. & M. Sabu
• Curcuma bicolor Mood & K. Larsen
• Curcuma caesia Roxb.
• Curcuma campanulata ( Kuntze ) Škornick.
• Curcuma candida ( Wall. ) Techapr. & Škornick.
• Curcuma cannanorensis R. Ansari, V. J. Nair & N. C. Nair
• Curcuma caulina J. Graham
• Curcuma ceratotheca K. Schum.
• Curcuma clovisii Škornick.
• Curcuma cochinchinensis Gagnep.
• Curcuma codonantha Škornick. , M. Sabu & Prasanthk.
• Curcuma coerulea K. Schum.
• Curcuma colorata Valeton
• Curcuma comosa Roxb.
• Curcuma coriacea Mangaly & M. Sabu
• Curcuma corniculata Škornick.
• Curcuma cotuana Luu, Škornick. & H. Ð. Tran
• Curcuma decipiens Dalzell
• Curcuma ecomata Craib
• Curcuma elata Roxb.
• Curcuma euchroma Valeton
• Curcuma exigua N. Liu
• Curcuma ferruginea Roxb.
• Curcuma flammea Škornick.
• Curcuma flaviflora S. Q. Tong
• Curcuma glans K. Larsen & Mood
• Curcuma glauca ( Wall. ) Škornick.
• Curcuma gracillima Gagnep.
• Curcuma graminifolia ( K. Larsen & Jenjitt. ) Škornick.
• Curcuma grandiflora Wall. ex Baker
• Curcuma gulinqingensis N. H. Xia & Juan Chen
• Curcuma haritha Mangaly & M. Sabu
• Curcuma harmandii Gagnep.
• Curcuma heyneana Valeton & Zijp
• Curcuma inodora Blatt.
• Curcuma involucrata ( King ex Baker ) Škornick.
• Curcuma karnatakensis Amalraj, Velay. & Mural.
• Curcuma kayahensis Nob. Tanaka & M. M. Aung
• Curcuma kudagensis Velay. , V. S. Pillai & Amalraj
• Curcuma kwangsiensis S. G. Lee & C. F. Liang
• Curcuma larsenii Maknoi & Jenjitt.
• Curcuma latiflora Valeton
• Curcuma latifolia Roscoe
• Curcuma leonidii Škornick. & Luu identified at Bu Gia Map National Park[ ۷]
• Curcuma leucorrhiza Roxb.
• Curcuma loerzingii Valeton
• Curcuma longa L. : turmeric - type species
• Curcuma longispica Valeton
• Curcuma macrochlamys ( Baker ) Škornick.
• Curcuma mangga Valeton & Zijp
• Curcuma meraukensis Valeton
• Curcuma montana Roxb.
• Curcuma mukhraniae R. Kr. Singh & Arti Garg
• Curcuma mutabilis Škornick. , M. Sabu & Prasanthk.
• Curcuma myanmarensis ( W. J. Kress ) Škornick.
• Curcuma nankunshanensis N. Liu, X. B. Ye & Juan Chen
• Curcuma neilgherrensis Wight
• Curcuma newmanii Škornick.
• Curcuma oligantha Trimen
• Curcuma ornata Wall. ex Baker
• Curcuma pambrosima Škornick. & N. S. Lý
• Curcuma parviflora Wall.
• Curcuma parvula Gage
• Curcuma pedicellata ( Chaveer. & Mokkamul ) Škornick.
• Curcuma peramoena Souvann. & Maknoi
• Curcuma petiolata Roxb.
• Curcuma phaeocaulis Valeton
• Curcuma picta Roxb. ex Škornick.
• Curcuma pierreana Gagnep.
• Curcuma plicata Wall. ex Baker
• Curcuma porphyrotaenia Zipp. ex Span.
• Curcuma prakasha S. Tripathi
• Curcuma prasina Skornick.
• Curcuma pseudomontana J. Graham
• Curcuma purpurascens Blume
• Curcuma putii Maknoi & Jenjitt.
• Curcuma pygmaea Škornick. & Šída f.
• Curcuma reclinata Roxb.
• Curcuma rhabdota Sirirugsa & M. F. Newman
• Curcuma rhomba Mood & K. Larsen
• Curcuma roscoeana Wall.
• Curcuma roxburghii M. A. Rahman & Yusuf
• Curcuma rubescens Roxb.
• Curcuma rubrobracteata Škornick. , M. Sabu & Prasanthk.
• Curcuma sahuynhensis Škornick. & N. S. Lý
• Curcuma saraburiensis Boonma & Saensouk
• Curcuma sattayasaiorum Chaveer. & Sudmoon
• Curcuma scaposa ( Nimmo ) Škornick. & M. Sabu
• Curcuma sessilis Gage
• Curcuma sichuanensis X. X. Chen
• Curcuma singularis Gagnep.
• Curcuma sparganiifolia Gagnep.
• Curcuma stenochila Gagnep.
• Curcuma strobilifera Wall. ex Baker
• Curcuma sumatrana Miq.
• Curcuma supraneeana ( W. J. Kress & K. Larsen ) Škornick.
• Curcuma sylvatica Valeton
• Curcuma thorelii Gagnep.
• Curcuma tongii Y. H. Tan & Li X. Zhang[ ۸]
• Curcuma trichosantha Gagnep.
• Curcuma vamana M. Sabu & Mangaly
• Curcuma viridiflora Roxb.
• Curcuma vitellina Škornick. & H. Ð. Tran
• Curcuma wallichii M. A. Rahman & Yusuf
• Curcuma wilcockii M. A. Rahman & Yusuf
• Curcuma woodii N. H. Xia & Juan Chen
• Curcuma xanthella Škornick.
• Curcuma yingdeensis N. H. Xia & Juan Chen
• Curcuma yunnanensis N. Liu & S. J. Chen
• Curcuma zanthorrhiza Roxb. : temu lawak
• Curcuma zedoaria ( Christm. ) Roscoe: zedoary
• Curcuma zedoarioides Chaveer. & Tanee

زردچوبه (turmeric)
گیاهی پایا، از خانوادۀ زنجبیل، با نام علمی Curcumis longa. بومی هند و هند شرقیاست. این نام به ساقۀ زیرزمینیخردشدۀ این گیاه نیز اطلاق می شود. زردچوبه برای تهیۀ چاشنی مصرف می شود و به مواد غذایی رنگ زرد می دهد. زردچوبه را در مواد رنگی نیز به کار می برند. در هندوستان، زردچوبه را بنا به رسمی قدیمی در تهیۀ ضمادی به کار می برند که در درمان بریدگی ها و خراشیدگی ها کاربرد دارد.