زربفت

زری نفیس ترین و افسانه ای ترین منسوج ایرانی که در روزگار رونق و رواج خود شهرتی عالمگیر داشته و هم اکنون نمونه هایی از آن زینت بخش موزه ها و سایر مراکز هنری ایران و دیگر کشورهای جهان است و دارای سابقه ای طولانی از لحاظ بافت و تولید می باشد.
بافت پارچه هایی که در متن و نقوش آن ها، نخ های گلابتون به کار گرفته شده بنا به روایات تاریخی به هفت هزار سال پیش می رسد. هرودودت مورخ مشهور یونانی نوشته است: «رومیان به خاطر زیبائی و اشتهار زربفت های سنتی ایران همه ساله مبالغ هنگفتی می پرداختند. » فیلوسترات نیز گفته است: «اشکانیان، خانه های خود را با پرده های زری یراق دار که از پولک های نقره و نقوش زرین، تزئین شده بود می آراستند. »
بدون شک بافتن پارچه های زربفت، مانند قالی و گلیم از زمان هخامنشیان مرسوم بوده است زیرا در بسیاری از نقوش برجستهٔ تخت جمشید، شوش و حتی پاسارگاد، نقوشی در حاشیه های لباس شاهنشاهان و درباریان به چشم می خورد که حاکی از این است که لباس آن ها از پارچه های زربفت بوده، به علاوه در حاشیهٔ لباده و حاشیهٔ آستین ها و یقهٔ لباس، قطعاتی از طلای ناب به شکل شیر، مرغ، ستاره با گل پنج پر یا نقوش هندسی مانند مثلث و غیره می دوختند و بسیاری از این قطعات طلا، امروزه در موزه ایران باستان و موزه های دیگر دنیا موجود است که متعلق به عهد هخامنشی می باشد.
از دوره ساسانیان نیز در کلیساها و موزه های خارج از ایران، نمونه های متعدد زری موجود است؛ زیرا زری های دوره ساسانیان به قدری مورد توجه بود، که از تمام نقاط دنیا خواستار آن بودند و وقتی کسی به ایران مسافرت می کرد، بهترین هدیه ای که می توانست به میهن خود ببرد یک قطعه زری بود و به این طریق مثلاً باقی مانده های صلیب مسیح را صلیبیون در زری های ایرانی می پیچیدند و به همراه خود به اروپا می بردند.
از زری های کهن ایرانی قطعاتی پارچه در موزه های لوور، متروپولیتن، کلیسای سنت ویکتور، لیون، سلطنتی لندن، واشینگتن، آرمیتاژ، لنینگراد و… نگهداری می شود که نمودار عظمت و اعتبار این هنر سنتی در ایران کهن است.