زخم پای دیابتی

زخم پای دیابتی یکی از عوارض قابل توجه دیابت است و بیشترین قسمت عوارض پای دیابتی را تشکیل می دهد. حدود ۱۵ درصد مبتلایان به دیابت گرفتار زخم پای دیابتی می شوند و حدود ۸۴ درصد موارد قطع قسمت انتهایی پا را تشکیل می دهد. [ ۱] در طی ۲۰ سال اخیر افزایش مرگ و میر ناشی از دیابت بیشتر ناشی از عوارض عروقی دیابت بوده است که شامل درگیری عروق ریز مانند درگیری های کلیه و رتینوپاتی و درگیری عروق بزرگ شامل عروق انتهای اندام تحتانی که به دنبال آن اختلال در فرایند ترمیم زخم رخ می دهد.
دیابت با چند مکانیسم موجب زخم پای دیابتی می شود. معمولاً علت اصلی ایجاد زخم فقدان حس درد در زمینه نوروپاتی است. از طرفی دیگر خود نوروپاتی پوست پا را خشک و شکننده می کند و استعداد ترک برداشتن پوست را افزایش می دهد. از طرف دیگر به علت اختلال سیستم ایمنی، ساز و کار مقابله با میکروب ها در افراد دیابتی اختلال دارد و زخم افراد دیابتی در عفونی شدن قرار دارد. از طرف دیگر به علت درگیری عروقی، خون رسانی به بافت های آسیب دیده مختل است و همین ترمیم بافت را با اختلال مواجه می کند.
مهمترین اقدام پیشگیری از ایجاد زخم است.
• جلوگیری از تحت فشار قرار گرفتن نقاطی از پا که معمولاً تحت فشار قرار می گیرند.
• جلوگیری از سوختگی پای دیابتی به وسیله دوری از وسایل گرمازا
• مرطوب نگه داشتن پاها به وسیله وازلین و مرطوب کننده ها
درمان زخم پای دیابتی شامل شستشو و پانسمان مناسب و استفاده از آنتی بوتیک و در صورت نیاز دبریدمان و آمپوتاسیون است.
درمان با اکسیژن هایپرباریک ( hyperbaric oxygen therapy ) به عنوان درمانی حمایتی، همراه با درمان های معمول ( استاندارد ) برای زخم پای دیابتی انجام و نتایج آن مورد مطالعه قرار گرفته است. در این مطالعات بیماران به دو گروه تقسیم شده اند. گروهی ( گروه H ) از بیماران تحت درمان با اکسیژن هایپرباریک همراه با مراقبت های معمول زخم قرار گرفته اند. گروه دیگر ( گروه S ) تنها مراقبت های معمول زخم را دریافت کرده اند. بیماران گروه H به مدت 6 هفته و هر هفته 6 جلسه درمان با اکسیژن هایپرباریک را دریافت نموده اند و تا یک سال تحت نظر قرار گرفته اند. نتایج نشان داده است که زخم های دیابتی در 78 درصد از بیماران گروه H به طور کامل درمان شده اند ( بدون هرگونه جراحی منجر به قطع عضو ) ، در حالی که هیچ بیماری در گروه S بدون جراحی منجر به قطع عضو درمان نیافته است. در مجموع مطالعات نشان داده اند که درمان با اکسیژن هایپرباریک همراه با مراقبت های معمول شیوه ای موثر در درمان زخم های دیابتی است. این شیوه درصورتی که همراه با مراقبت های معمول زخم بکارگرفته شود در مقایسه با بکارگیری مراقبت های معمول به تنهایی، کیفیت بالاتر درمان را برای ترمیم زخم های پای دیابتی نشان می دهد. [ ۲]