زبیبتان. [ زَ بی ب َ ] ( ع اِ ) کفک دو کنج دهن. ( منتهی الارب ) ( آنندراج ). آب خشک شده دهان که بر محل بهم رسیدن دو لب نزدیک زبان جمع میگردد. گویند: «زبب فمه »؛ هرگاه در دو کنج لبانش زبیبة ( آب خشک شده ) دیده شود. ( از تاج العروس ). آب خشک شده در دو طرف لب را زبیبتان گویند، و در حدیث بعضی از قرشیان آمده : حتی عرقت و زبب صماغاک ؛ یعنی تا عرق کنی و کف دهانت بیرون آید و در دو طرف لبت ظاهر شود. و نیز گویند: تکلم فلان حتی زبب شدقاه ؛ یعنی آنقدر سخن گفت که کف از دهانش در دو طرف لبانش پدید آمد. و بهمین معنی مار خشمناک را ذوالزبیبتین نامند و برخی گویند ذوالزبیبتین ماری است که دو نقطه سیاه بالای دو چشمش دیده شود. ( از لسان العرب ). || آب دهن بسیارگو. ( منتهی الارب ) ( آنندراج ). آب دهانی که بر اطراف دهن شخص پرگو فراهم میگردد، گویند: زبب شدقاه ؛ یعنی جمع شد آب دهان در دو گوشه دهان او، و اسم این آب دهان زبیبتان است. ( تاج العروس ). || کفک دو کنج دهن مار. ( منتهی الارب ) ( آنندراج ). و از این رو مار خشمناک راذوالزبیبتین گویند، یا ذوالزبیبتین ماری است که دو نقطه سیاه بالای دو چشمش باشد. ( از لسان العرب ). || دو نقطه سیاه اند در دو طرف دهن مار و ذوالزبیبتین مار. ( منتهی الارب ). || دو نقطه سیاهند بالای هر دو چشم مار و سگ. ( منتهی الارب ). دو نقطه سیاه بالای دو چشم مار و از اینروست که مار را ذوالزبیبتین نامند. و در حدیث است که گنج بعضی از گنج داران را در قیامت بصورت اژدهایی اقرع آرند که دارای زبیبتان است. ابوعبید گوید: این نوع وحشی ترین و بدترین انواع مار است. ابن اثیر گوید: زبیبتان دو نقطه ٔسیاهند در اطراف دهان مار، و گفته اند: زبیبتان دو کفک است در دو کنج دهان مار. ( از تاج العروس ). در حدیث است که در روز قیامت گنج یکی از شما را می آرند بصورت ماری اقرع ( که پوست سرش کنده شده باشد )، دارای زبیبتان ، ابوعبید گوید: زبیبتان ، دو نقطه سیاهند بالای چشمان آن مار. ( از لسان العرب ). زبیبتان بصیغه تثنیة و زبیبة دو نقطه سیاه است بالای چشمهای مار و سگ.( شرح قاموس ). || دو نقطه سیاهند بالای دوچشم سگ یا دو زایده اند گوشتین در سر مانند دوشاخ. وگفته شده است که آن دو دندانند که در دهان بوجود آیند. و معانی دیگری نیز برای آن گفته شده است که مؤلفان کتب غریب اللغات ، آنها را یاد کرده اند، و استاد ما آنرا در ذیل «حیة» آورده است. ( از تاج العروس ).
