زبان های کرا دای

زبان های کرا - دای ( انگلیسی: Kra–Dai ) که با نام هایی همچون تای - کادای ( انگلیسی: Tai–Kadai ) ، دایک ( انگلیسی: Daic ) ، و کادای ( انگلیسی: Kadai ) نیز شناخته می شوند، یک خانوادهٔ زبانی از زبان های بسیار نواخت بر در جنوبِ چین، شمال باختریِ هند، و آسیای جنوب شرقی است. زبان های تایلندی و لائو که به ترتیب زبان های ملیِ تایلند و لائوس هستند نیز در همین خانوادهٔ زبانی جای دارند. این خانوادهٔ زبانی چیزی نزدیک به ۱۰۰ میلیون گویشور در سراسر جهان دارد. [ ۲] اتنولوگ ۹۵ زبان را در این خانواده فهرست کرده که ۶۲ تایشان در شاخهٔ تای جای گرفته اند. [ ۳]
گوناگونیِ زبان های کرا - دای در چین جنوبی، و به ویژه در گوئیژو و هاینان، نشان می دهد که این ناحیه باید به اورهایمات ( میهنِ اصلیِ نیازبانِ یک خانوادهٔ زبانی ) بسیار نزدیک باشد. تنها نزدیک به یک هزار سال پیش بود که شاخهٔ تای به سوی جنوب پیش رفت و در آسیای جنوب شرقی، جایی که پیشتر قلمروی زبان های آستروآسیایی بود، جایگیر شد و ملت های تایلند و لائوس را پدیدآورد.
خانوادهٔ زبان های کرا - دای دارای پنج شاخهٔ هلای ( یا لای ) ، کرا، کام - سوی، تای، و اونگ به است. پراکنشِ جغرافیایی این شاخه ها به ترتیب زیر است:
• اونگ به ( هاینان )
• کرا ( چین جنوبی، ویتنام شمالی؛ در اتنولوگ کادای نامیده شده است )
• کام - سوی ( سرزمینِ اصلیِ چین )
• هلای ( هاینان )
• زبان های تای ( چین جنوبی و آسیای جنوب شرقی )
در ۱۹۴۲، پل ک. بندیکت ( به انگلیسی: Paul K. Benedict ) سه زبان از شاخهٔ زبان های کرا به نام های گلائو، لاکوا، و لاچی را به همراه زبان هلای در یک گروه جداگانه جای داد و خودش نامِ کادای ( به انگلیسی: Kadai ) را بر آن گذاشت؛ ka در گلائو و لاکوا به معنیِ «شخص» و Dai یک خودنام برای زبان هلای است. او سپس یک گروه بندی ژنتیکی برای زبان های تای، کادای و مالایو - پلی نزیایی پیش نهاد. [ ۴]
پیشتر، زبان های کرا - دای را بخشی از خانوادهٔ زبان های چینی - تبتی می دانستند، ولی امروزه - بیرون از کشور چین - این دو خانواده را ناوابسته می دانند. اگرچه این دو خانوادهٔ زبانی شمار زیادی واژهٔ همسان دارند ولی چنین واژه های همسانی به ندرت در همهٔ شاخه های این خانواده دیده شده، و نیز مجموعه واژگانِ پایه ای زبان را دربرنمی گیرد، که نشان دهندهٔ این است که این واژه های همسان در واقع وام واژه های کهن هستند. [ ۵]