زبان نیا هندوایرانی ( به انگلیسی: Proto - Indo - Iranian language ) که برخی آن را «زبان آریایی» نیز نامیده اند زبان گروهی از مهاجران هندو اروپایی بود که در حدود هزاره ۳ ق. م از هم نژادان خویش جدا شدند و در دشت های آسیای مرکزی رحل افکندند.
... [مشاهده متن کامل]
آریایی ها در اوایل هزاره ۲ ق. م به دو گروه بزرگ «هندوآریایی» و «ایرانی» تقسیم شدند. دسته ای از هندو آریایی ها خود را به آسیای صغیر و شمال میان رودان رساندند و با هوریان درآمیختند. وجود واژه های هندو آریایی و اسامی خاص هندو آریایی در کتیبه های میخی میتانی ( متعلق به ۱۷۰۰ تا ۱۴۰۰ ق. م ) نشان می دهد که هندو آریایی ها در آن هنگام در بین النهرین مردمی شناخته شده بودند و حتی در میان طبقات حاکم میز راه یافته بودند. در عهدنامه ای از حدود ۱ت ۴۰۰ پ. م میان شوپیلولیومس، شاه هیتی و متیوزه یا کورتیوزه، شاه میتانی که در بغازکوی ترکیه یافت شده است، پادشاه میتانی به خدایانی هوری سوگند می خورد و چند نام خدای هندو آریایی را نام می برد: میتره miitra، وَرونه aruna, indara ایندره، ناسَتیه nassattiya. نیز در متنی هیتی دربارهٔ پروش است و ارابه رانی به قلم شخصی به نام کیکولی که آن نیز در بغازکوی یافت شده، چند عدد هندو آریایی دیده می شود: یک aika، سه tri, tera, ticra، پنج panza، نه na, nawa. به علاوه، در متنی هوری از یورگان تپه ( جنوب غربی کرکوک ) کلماتی برای رنگ اسب به کار رفته است که اهل هندو آریایی دارد: babru ( خرمایی ) ، parita ( خاکستری ) . از سوی دیگر، در الواح گلی به خط میخی بابلی که در العمارنه مصر یافت شده، از حکمرانانی با نام های هندو آریایی نام برده شده است ( مثل artamanya ) که در اواسط هزاره ۲ ق. م در سوریه حکومت می کردند. کاسی ها نیز در ۱۷۶۰ ق. م بابل را فتح کردند، خورشید را šuriaš می نامیدند که واژه ای هندوآریای است.
در گذشته های بسیار دور آریایی زبان ها تماس هایی با بالتها، داکیه ای - میسیه ای ها و اقوام فینو - اوگری داشتند. برای مثال واژه های orya ( برده ) و mete ( عسل ) در فینو - اوگری آغازین دخیل از آریایی آغازین است. درخشانی حضور گروهی از آریایی ها را در بین النهرین به هزاره های ۳و۴ ق. م به پیش از زمان سومریان، می رساند. به اعتقاد او، برخی از جای نام های نژادی در زبان سومری دخیل از آریایی است، مثلاً urudu در سومری ( به معنی «مس» ) ، بازمانده rudhra آریایی ( به معنی «سرخ» ) است.
... [مشاهده متن کامل]
آریایی ها در اوایل هزاره ۲ ق. م به دو گروه بزرگ «هندوآریایی» و «ایرانی» تقسیم شدند. دسته ای از هندو آریایی ها خود را به آسیای صغیر و شمال میان رودان رساندند و با هوریان درآمیختند. وجود واژه های هندو آریایی و اسامی خاص هندو آریایی در کتیبه های میخی میتانی ( متعلق به ۱۷۰۰ تا ۱۴۰۰ ق. م ) نشان می دهد که هندو آریایی ها در آن هنگام در بین النهرین مردمی شناخته شده بودند و حتی در میان طبقات حاکم میز راه یافته بودند. در عهدنامه ای از حدود ۱ت ۴۰۰ پ. م میان شوپیلولیومس، شاه هیتی و متیوزه یا کورتیوزه، شاه میتانی که در بغازکوی ترکیه یافت شده است، پادشاه میتانی به خدایانی هوری سوگند می خورد و چند نام خدای هندو آریایی را نام می برد: میتره miitra، وَرونه aruna, indara ایندره، ناسَتیه nassattiya. نیز در متنی هیتی دربارهٔ پروش است و ارابه رانی به قلم شخصی به نام کیکولی که آن نیز در بغازکوی یافت شده، چند عدد هندو آریایی دیده می شود: یک aika، سه tri, tera, ticra، پنج panza، نه na, nawa. به علاوه، در متنی هوری از یورگان تپه ( جنوب غربی کرکوک ) کلماتی برای رنگ اسب به کار رفته است که اهل هندو آریایی دارد: babru ( خرمایی ) ، parita ( خاکستری ) . از سوی دیگر، در الواح گلی به خط میخی بابلی که در العمارنه مصر یافت شده، از حکمرانانی با نام های هندو آریایی نام برده شده است ( مثل artamanya ) که در اواسط هزاره ۲ ق. م در سوریه حکومت می کردند. کاسی ها نیز در ۱۷۶۰ ق. م بابل را فتح کردند، خورشید را šuriaš می نامیدند که واژه ای هندوآریای است.
در گذشته های بسیار دور آریایی زبان ها تماس هایی با بالتها، داکیه ای - میسیه ای ها و اقوام فینو - اوگری داشتند. برای مثال واژه های orya ( برده ) و mete ( عسل ) در فینو - اوگری آغازین دخیل از آریایی آغازین است. درخشانی حضور گروهی از آریایی ها را در بین النهرین به هزاره های ۳و۴ ق. م به پیش از زمان سومریان، می رساند. به اعتقاد او، برخی از جای نام های نژادی در زبان سومری دخیل از آریایی است، مثلاً urudu در سومری ( به معنی «مس» ) ، بازمانده rudhra آریایی ( به معنی «سرخ» ) است.
