زبان ناواتْل ( Nāhuatl ) ، زبان ناواڸ، زبان مکزیکی یا آزتک یک زیرگروه از زبان های مرتبط و بهم وابسته بومی در آمریکای مرکزی و بخش هایی از ایالات متحده آمریکاست که امروزه حدود یک و نیم میلیون تن گویشور دارد. این زبان از خانواده زبان های یوتو - آزتک محسوب می شود. زبان ناواتْل گویش های متعددی دارد که بیشتر آن ها روبه نابودی هستند. زبان مادری امیلیانو ساپاتا ناواتْل بوده است. پیش از ورود زبان اسپانیایی ناواتْل مهم ترین زبان مکزیک بوده برای همین این زبان را با نام مکزیکی ( Mexicano ) نیز می شناسند.
از مشخصات بارز و خاص این زبان، کاربرد گسترده همخوان به اصطلاح «انسایشی کناری لثوی بیواک» می باشد. این همخوان تلفظی دارد که یک شنونده غیربومی، معمولا آن را بین دو صدای «ت» و «ل» برداشت می کند. به همین دلیل، در الفبای لاتین ناواتل که توسط مبلغینِ مسیحیِ اسپانیایی زبان طراحی شد، این همخوان را با دونگاره «tl» نشان می دهند. در روگردانی وام واژه های ناواتل به فارسی، معمولا از دونگاره «تْل» استفاده می شود. باید توجه داشت کل «تل» یک همخوان بوده و به صورت یک حرف باید خوانده شود.
همخوان به اصطلاح «انسایشی کناری لثوی بیواک» در زبان های دنیا کم یاب است. در زبان هایی که در طول تاریخ از الفبای عربی استفاده کرده اند، تنها تعداد انگشت شماری از آنان در قفقاز شمالی همخوان «تْل» را داشته اند. در این موردها، در رسم الخط عربی از حرف «ل» با سه نقطه زیر آن، ڸ، برای نوشتن «تل» استفاده شده است. [ ۴]
زبان ناواتْل از حدود سده هفتم میلادی تا کنون در مناطق آمریکای مرکزی تکلم می شده و زبان آزتک ها نیز بوده است. اوج رواج این زبان برپایه گاه نگاری آمریکای مرکزی در دوره پساکلاسیک بوده است. حسب نفوذ و قدرت امپراتوری آزتک این زبان به نواحی دیگری مانند تنوشتیتلان سوق داده شد و در همان زبان به عنوان زبان با اعتبار آمریکای مرکزی رواج یافت. [ ۵]
این زبان چه در طول تاریخ، و چه امروزه در بین گویش ها و لهجه های مختلف گویشوران آن، نام هایی متفاوت و متنوع دارد. ناواتْل و یا زبان ناوا امروزه فراگیرترین و پرکاربردترین نام برای این زبان می باشد. واژه «ناواتل» خود از زبان ناواتل آمده و مشتق شده از واژهٔ «ناوا» ( ) ، به معنی «فصیح»، «قابل فهم»، یا «واضح»، می باشد. [ ۶] باز، به احتمال زیاد، نام «ناواتل» خود کوتاه شدهٔ واژهٔ ناواتْلائتولّی/ناواڸائتولّی ( ناهواتل: nāhuatlahtōlli، ) ، به معنی «زبان فصیح و قابل درک» می باشد.
این نوشته برگرفته از سایت ویکی پدیا می باشد، اگر نادرست یا توهین آمیز است، لطفا گزارش دهید: گزارش تخلفاز مشخصات بارز و خاص این زبان، کاربرد گسترده همخوان به اصطلاح «انسایشی کناری لثوی بیواک» می باشد. این همخوان تلفظی دارد که یک شنونده غیربومی، معمولا آن را بین دو صدای «ت» و «ل» برداشت می کند. به همین دلیل، در الفبای لاتین ناواتل که توسط مبلغینِ مسیحیِ اسپانیایی زبان طراحی شد، این همخوان را با دونگاره «tl» نشان می دهند. در روگردانی وام واژه های ناواتل به فارسی، معمولا از دونگاره «تْل» استفاده می شود. باید توجه داشت کل «تل» یک همخوان بوده و به صورت یک حرف باید خوانده شود.
همخوان به اصطلاح «انسایشی کناری لثوی بیواک» در زبان های دنیا کم یاب است. در زبان هایی که در طول تاریخ از الفبای عربی استفاده کرده اند، تنها تعداد انگشت شماری از آنان در قفقاز شمالی همخوان «تْل» را داشته اند. در این موردها، در رسم الخط عربی از حرف «ل» با سه نقطه زیر آن، ڸ، برای نوشتن «تل» استفاده شده است. [ ۴]
زبان ناواتْل از حدود سده هفتم میلادی تا کنون در مناطق آمریکای مرکزی تکلم می شده و زبان آزتک ها نیز بوده است. اوج رواج این زبان برپایه گاه نگاری آمریکای مرکزی در دوره پساکلاسیک بوده است. حسب نفوذ و قدرت امپراتوری آزتک این زبان به نواحی دیگری مانند تنوشتیتلان سوق داده شد و در همان زبان به عنوان زبان با اعتبار آمریکای مرکزی رواج یافت. [ ۵]
این زبان چه در طول تاریخ، و چه امروزه در بین گویش ها و لهجه های مختلف گویشوران آن، نام هایی متفاوت و متنوع دارد. ناواتْل و یا زبان ناوا امروزه فراگیرترین و پرکاربردترین نام برای این زبان می باشد. واژه «ناواتل» خود از زبان ناواتل آمده و مشتق شده از واژهٔ «ناوا» ( ) ، به معنی «فصیح»، «قابل فهم»، یا «واضح»، می باشد. [ ۶] باز، به احتمال زیاد، نام «ناواتل» خود کوتاه شدهٔ واژهٔ ناواتْلائتولّی/ناواڸائتولّی ( ناهواتل: nāhuatlahtōlli، ) ، به معنی «زبان فصیح و قابل درک» می باشد.
wiki: زبان ناواتل