زبان مالتی

مالتی ( مالتی: Malti ) یک زبان سامی است که مردم مالتی بدان سخن می گویند. این زبان، زبان ملی و رسمی مالت[ ۳] و تنها زبان سامی رسمی اتحادیه اروپا است. مالتی گونهٔ رومی شده گویش عربی سیسیلی است که در میان سال های ۸۳۱ و ۱۰۹۱ میلادی در امارت سیسیل گفتگو می شده است. [ ۴] در پی تهاجم نورمن ها به مالت و بازمسیحی سازی جزیره، مالتی مستقل از عربی کلاسیک وارد یک روند تدریجی لاتین سازی شد. [ ۵] [ ۶] بنابراین مالتی به عنوان گونه ای از عربی تاریخی که رابطه دوزبان گونگی با عربی کلاسیک یا نوین معیار ندارد، شناخته می شود. [ ۷] این زبان همچنین به دلیل صرف متفاوت آن که تحت تأثیر زبان های رومی ( به ویژه ایتالیایی و سیسیلی ) بوده، از عربی و دیگر زبان های سامی متمایز است. [ ۸]
امروزه واژگان اصیل عربی فقط حدود یک سوم دایره واژگان مالتی را می سازند، که بیشتر واژگان پایه ای و کاری این زبان هستند. [ ۹] نیمی از واژگان این زبان از ایتالیایی معیار و سیسیلی هستند؛[ ۱۰] و واژگان انگلیسی نیز میان ۶٪ تا ۲۰٪ را تشکیل می دهند. [ ۱۱] پژوهشی در سال ۲۰۱۶ نشان داد که در زبان روزمره مالتی، گویشوران می توانند حدود یک سوم از چیزهایی که به آن ها به عربی تونسی گفته شده را بفهمند، [ ۱۲] در حالی که گویشوران عربی تونسی حدود ۴۰٪ از واژگان مالتی را متوجه می شدند. [ ۱۳] این میزان فهم متقابل گزارش شده بسیار از میزان فهم متقابل میان گویش های مختلف عربی کمتر است. [ ۱۴]
مالتی همواره به خط لاتین نوشته می شده و کهن ترین متون به آن به قرون وسطای متأخر بازمی گردند. [ ۱۵] این زبان تنها زبان معیار سامی است که به الفبای لاتین نوشته می شود. [ ۱۶] شمار مالتی زبانان در سال ۲۰۱۲ برابر با ۵۲۰ هزار نفر اعلام شد. [ ۱۷] مالتی زبانان افزون بر مالت، در استرالیا، آمریکا، کانادا و جبل الطارق نیز می زیند و بدین زبان گفتگو می کنند.
ریشه های زبان مالتی به اوایل قرن یازدهم میلادی با مهاجرت گوینده های زبان سیسیلی - عربی به جزیره همراه با فتح جزیره به دست خلافت فاطمیان می رسد . [ ۱۸] این ادعا توسط تحقیقات ژنتیکی مردم مالت که نشان می دهد مردم مالتی با سیسلیایی ها و کالابریایی ها از یک تبارند و مقداری دی ان ای شمال آفریقا و شام نیز قابل مشاهده است. [ ۱۹] [ ۲۰]