زبان فون

فون ( fɔ̀ngbè یا fõbè ) زبانی از خوشه زبانی گبه شرقی است که به شاخه ولتا–نیجر از خانواده زبان های نیجر - کنگو تعلق دارد. فون با داشتن ۱٫۷ میلیون گویشور، در میان مردم فون در بنین رایج است. فون مانند دیگر زبان های گبه یک زبان تحلیلی با ترتیب نهاد فعل مفعول در جمله است.
فون دارای هفت واکه دهانی و پنج واکه خیشومی است.
فون دارای دو نواخت واجی، بلند و کوتاه است. نواخت بلند پس از همخوان صدادار به صورت افزایش ( کوتاه - بلند ) پدیدار می شود. چهار حالت برای واژگان دوهجایی امکان پذیر است: بلند - کوتاه، کوتاه - بلند، بلند - بلند، کوتاه - کوتاه.
در واژگان درازتر، مانند فعل و عبارات اسمی، یک نواخت بلند تمایل دارد تا هجای آخر باقی بماند که اگر این هجا دارای نواخت کوتاه باشد، نواخت افت می کند ( کوتاه - بلند ) .
الفبای فون بر پایه الفبای لاتین است که بدان حروف Ɖ/ɖ، Ɛ/ɛ، و Ɔ/ɔ و همچنین دونگاره های gb، hw، kp، ny، و xw افزوده شده اند.
از اعلامیه جهانی حقوق بشر
برنامه های رادیویی به فون از کانال های رادیو و تلویزیون بنین پخش می شوند. برنامه های تلویزیونی نیز به فون در کانال ماهواره ای La Beninoise نشان داده می شوند. [ ۳]
در گذشته زبان فرانسوی تنها زبان آموزش در بنین بود، اما در دهه دوم سده بیست و یکم، دولت در حال آزمایش برخی از درسی در مدارس بنین به زبان های محلی این کشور، از جمله فون است. [ ۴] [ ۵] [ ۶]