زبان فارسی در بالکان

بالکان در گذشته ای نه چندان دور، مرز غربی زبان و ادبیات فارسی بوده است. عثمانیان فارسی را به همراه اسلام به این مناطق وارد کردند و برخی از شهرها همانند سارایوو و موستار به مراکز شعر و ادب فارسی تبدیل شدند و شاعران فراوانی را در خود پرورش دادند. فرهیختگان و روشنفکران بالکانی نیز به دلیل اهمیت فارسی در دربار عثمانی آشنایی با فارسی را بر خود واجب می دیدند. [ ۱]
بوسنی و هرزگوین از نظر وضعیت فارسی در میان کشورهای بالکان از حالت ویژه ای برخوردار است. بوسنیایی ها نخستین ملت اروپایی بودند که اسلام آوردند و به دنبال آن به درگاه ورود فارسی به بالکان تبدیل شدند. از سده ۱۶ تا ۱۹ میلادی در سارایوو و موستار مراکز آموزش فارسی و حلقه های مثنوی خوانی دایر بود. شعرهای شاعرانی همچون سعدی، حافظ و مولوی در برنامه های درسی مدارس و خانقاه ها گنجانده می شد. آلبانی دیگر مرکز عمدهٔ زبان فارسی در بالکان است. نعیم فراشری، شاعر ملی آلبانی، [ ۲] بزرگ ترین شاعر پارسی گوی این کشور و دارای چندین اثر به فارسی است. [ ۱]
در سده نوزدهم و پس از ضعف حکومت عثمانی، جریان ملی گرایی با رهبری مسیحیان در بالکان شروع به فعالیت نمود و با چیرگی آن ها، فرهنگ، زبان و ادبیات فارسی در بالکان رو به زوال نهاد و از میان مردم رخت بربست و فقط محدود به دانشگاه ها و مراکز شرق شناسی شد. با این حال امروزه صدها واژهٔ فارسی در زبان های پرشمار بالکان از آن دوران به یادگار مانده است. [ ۱]