زبان سکایی میانه به دو بخش ختن و تمشقی تقسیم می شود.
زبان سکایی خُتَن از زبان های ایرانی میانه است که نام شکل میانه برجای مانده از زبان سکایی باستان است. از زبان سکاهای میانه دو گویش به وسیلهٔ آثار بجای مانده شناخته شده اند که بنابر منطقهٔ کشف آثار آن ها که در ختن و تمشق در سین کیانگ چین است به دو گویش تمشقی و ختنی نیز نام گذاری شده اند. آثاری که به گویش ختنی هستند به الفبای براهمی نوشته شده و تحت تأثیر ادبیات بودایی می باشند. از گویش تمشقی نیز آثاری بدست آمده که نگارش آن ها به سده های پنجم تا دهم میلادی بازمی گردد. این دو زبان در همان زمان به سود زبان اویغوری عقب نشینی نمودند اما همچنان در کوهستان های پامیر در غرب چین گویش های ایرانی رایج می باشند که ممکن است با این زبان پیوند دور داشته باشند. زبان های پشتو و وخی شباهت زیادی با زبان سکایی میانه نشان می دهند.
... [مشاهده متن کامل]
قبایل سکایی، در سرزمینی از حوضهٔ رودخانهٔ تاریم تا مرز بلخ به سر می بردند و از اوایل سده دوم پیش از میلاد به سوی باختر و زرنگ و رخج و بعداً به هندوستان شمال غربی کوچیدند.
در سده یازدهم میلادی در نواحی کاشغر زبان کنچگ رایج بوده که واژه های باقی ماندهٔ آن حاکی از شباهت این زبان به گویش های سکایی است.
به طوری که بعضی از زبان شناسان ذکر نموده اند، شاید زبان های پامیری امروزی ادامهٔ تاریخی گویش های مختلف سکایی باشند. بررسی قیاسی زبان سکایی ختنی و زبان وخی امروزی، که از گروه زبان های پامیری است، حاکی از شباهت تاریخی این دو زبان است و نشان می دهد که از سرچشمه ای نزدیک به هم پیدا شده اند.
برای نگارش ختنی گونه های رسمی و شکسته یا پیوسته براهمی به آن صورت که در آسیای میانه تحول یافته بود، به کار می رفت. گونه رسمی خط عمدتاً، و نه منحصراً محدود به متون دینی است. انواع خط شکسته برای متون ادبی و نگارش روزمره به کار می رفته است.
تحول خط را می توان به چهار دسته تقسیم کرد:
• براهمی ترکستانی آغازین در حدود قرن پنجم میلادی
• براهمی جنوبی ترکستانی آغازین. پایان سده ششم تا هفتم میلادی
• براهمی جنوبی ترکستانی ( اصلی ) ، میانه سده های هفتم تا نهم میلادی
• براهمی جنوبی ترکستانی متاخر، سده دهم میلادی.
سکاها طایفه های ایرانی بودند که در دو سوی دریای کاسپین ( خزر ) ، دشت های جنوب روسیه و فرارود می زیستند و از زبان آن ها در دوره باستان هیچ اثر مکتوبی در دست نیست. گزارش های هرودوت از افسانه ها و داستان های اسکیتی و به وجود ادبیات بسیار غنی و به ویژه، حماسی زبان سکایی باستانی گواهی می دهد. به روایت هرودوت، پس از پیروزی سومین شاه ماد ( هووَخشَترَه ) بر سکاهای غاصب ( اسکیتی ها ) و بازستانی امپراتوری ماد، با آن ها با مهربانی رفتار کرد و «پسرانی را بدیشان سپرد تا به زبان خود و هنر تیراندازی را بدان ها بیاموزد».
زبان سکایی خُتَن از زبان های ایرانی میانه است که نام شکل میانه برجای مانده از زبان سکایی باستان است. از زبان سکاهای میانه دو گویش به وسیلهٔ آثار بجای مانده شناخته شده اند که بنابر منطقهٔ کشف آثار آن ها که در ختن و تمشق در سین کیانگ چین است به دو گویش تمشقی و ختنی نیز نام گذاری شده اند. آثاری که به گویش ختنی هستند به الفبای براهمی نوشته شده و تحت تأثیر ادبیات بودایی می باشند. از گویش تمشقی نیز آثاری بدست آمده که نگارش آن ها به سده های پنجم تا دهم میلادی بازمی گردد. این دو زبان در همان زمان به سود زبان اویغوری عقب نشینی نمودند اما همچنان در کوهستان های پامیر در غرب چین گویش های ایرانی رایج می باشند که ممکن است با این زبان پیوند دور داشته باشند. زبان های پشتو و وخی شباهت زیادی با زبان سکایی میانه نشان می دهند.
... [مشاهده متن کامل]
قبایل سکایی، در سرزمینی از حوضهٔ رودخانهٔ تاریم تا مرز بلخ به سر می بردند و از اوایل سده دوم پیش از میلاد به سوی باختر و زرنگ و رخج و بعداً به هندوستان شمال غربی کوچیدند.
در سده یازدهم میلادی در نواحی کاشغر زبان کنچگ رایج بوده که واژه های باقی ماندهٔ آن حاکی از شباهت این زبان به گویش های سکایی است.
به طوری که بعضی از زبان شناسان ذکر نموده اند، شاید زبان های پامیری امروزی ادامهٔ تاریخی گویش های مختلف سکایی باشند. بررسی قیاسی زبان سکایی ختنی و زبان وخی امروزی، که از گروه زبان های پامیری است، حاکی از شباهت تاریخی این دو زبان است و نشان می دهد که از سرچشمه ای نزدیک به هم پیدا شده اند.
برای نگارش ختنی گونه های رسمی و شکسته یا پیوسته براهمی به آن صورت که در آسیای میانه تحول یافته بود، به کار می رفت. گونه رسمی خط عمدتاً، و نه منحصراً محدود به متون دینی است. انواع خط شکسته برای متون ادبی و نگارش روزمره به کار می رفته است.
تحول خط را می توان به چهار دسته تقسیم کرد:
• براهمی ترکستانی آغازین در حدود قرن پنجم میلادی
• براهمی جنوبی ترکستانی آغازین. پایان سده ششم تا هفتم میلادی
• براهمی جنوبی ترکستانی ( اصلی ) ، میانه سده های هفتم تا نهم میلادی
• براهمی جنوبی ترکستانی متاخر، سده دهم میلادی.
سکاها طایفه های ایرانی بودند که در دو سوی دریای کاسپین ( خزر ) ، دشت های جنوب روسیه و فرارود می زیستند و از زبان آن ها در دوره باستان هیچ اثر مکتوبی در دست نیست. گزارش های هرودوت از افسانه ها و داستان های اسکیتی و به وجود ادبیات بسیار غنی و به ویژه، حماسی زبان سکایی باستانی گواهی می دهد. به روایت هرودوت، پس از پیروزی سومین شاه ماد ( هووَخشَترَه ) بر سکاهای غاصب ( اسکیتی ها ) و بازستانی امپراتوری ماد، با آن ها با مهربانی رفتار کرد و «پسرانی را بدیشان سپرد تا به زبان خود و هنر تیراندازی را بدان ها بیاموزد».
