زبان سومری

دانشنامه عمومی

زبان سومِری زبان سومر باستان در منطقهٔ میان رودان جنوبی ( بخشی از عراق کنونی ) بود.
زبان سومری زبانی تک خانواده بوده است، بدین معنی که با هیچ زبان دیگری بستگی یا هم ریشگی ندارد[ ۳] [ ۴] [ ۵] [ ۶] [ ۷] [ ۸] [ ۹] [ ۱۰] [ ۱۱] .
سومری از هزارهٔ چهارم پیش از میلاد به عنوان زبان گفتاری به کار می رفت تا این که در اوایل هزارهٔ دوم پ. م. رفته رفته زبان اکدی که از خانواده زبان های سامی است، به عنوان زبان گفتاری جانشین آن شد. از نظر گونه شناختی این زبان با زبان سامی فرق دارد.
با این حال استفاده از سومری برای نوشتار ( امور تشریفاتی و مذهبی ) تا سدهٔ نخست پ. م. ادامه یافت. از آن پس تا سدهٔ ۱۹ میلادی و کشف رمز به دست زبانشناسان و دانشمندان غربی این زبان و یادگار آن به دست فراموشی سپرده شد. روابط دستوری در این زبان با «وند»هایی که به فعل اضافه می شوند تعیین می گردد و قیدها نیز به صورت «پی بست» در جمله می آیند. این پی بست ها به وسیلهٔ پیشوندهای متصل به فعل ارجاع داده می شوند. همچنین روابط دستوری در این زبان، کُنایی ( ارگاتیو ) و گسسته است و از این جهت، در ساختارهای کنایی بهترین بازدهی را دارد و در ساختارهای فاعلی - مفعولی بازدهی کمتری دارد[ ۱۲] .
تاریخ سومری مکتوب را می توان به چند دوره تقسیم کرد:[ ۱۳] [ ۱۴] [ ۱۵]
• سومری باستانی – ق. ۲۹۰۰ قبل از میلاد تا حدود ۲۶۰۰ قبل از میلاد
• سومری قدیمی یا کلاسیک - ج. ۲۶۰۰ قبل از میلاد تا قرن ۲۱۰۰ قبل از میلاد
• نو سومری – ج. ۲۱۰۰ قبل از میلاد تا قرن ۱۷۰۰ قبل از میلاد
• پسا سومری – پس از پ. ۱۷۰۰ پیش از میلاد
سومری باستانی نخستین مرحله کتیبه های با محتوای زبانی است که از دوره سلسله اولیه از حدود ۲۹۰۰ پیش از میلاد تا ۲۶۰۰ پیش از میلاد به مدت سیصد سال آغاز می شود. این دوره پس از پیشا ادبی، که تقریباً از ۳۳۰۰ پیش از میلاد تا ۲۹۰۰ پیش از میلاد را در بر می گیرد، می شود.
اصطلاح "پسا سومری" به معنای زمانی است که این زبان قبلاً منقرض شده بود و توسط بین النهرینی ها تنها به عنوان یک زبان مذهبی و کلاسیک برای اهداف مذهبی، هنری و علمی حفظ شده بود. تاریخ انقراض به طور سنتی تقریباً به پایان سلسله سوم اور، آخرین ایالت عمدتا سومری در بین النهرین، در حدود ۲۰۰۰ پیش از میلاد می رسد. با این حال، این تاریخ بسیار تقریبی است، زیرا بسیاری از محققان ادعا کرده اند که سومری قبلاً در اوایل سده مرده یا در حال مرگ بوده است یعنی ۲۱۰۰ پیش از میلاد، در آغاز دوره اور سوم، [ ۱۶] [ ۱۷] و دیگران باور دارند که سومری به عنوان یک زبان گفتاری در بخش کوچکی از بین النهرین جنوبی ( نیپور و پیرامون آن ) تا اواخر ۱۷۰۰ پیش از میلاد ادامه داشته. [ ۱۶] وضعیت زبان سومری میان سال های ۲۰۰۰ تا ۱۷۰۰ پیش از میلاد هر چه باشد، از آن زمان است که شمار بسیاری از متون ادبی و فهرست های واژگانی دوزبانه سومری - اکدی، به ویژه از مکتب کتاب نویس نیپور باقی مانده است. اسناد مکتب سومری از سلسله دریایی در تل خیبر در جنوب عراق یافت شد که برخی از آنها حاوی نام های سالی از دوران سلطنت پادشاهی با نام تاج و تخت سومری Aya - dara - galama است. [ ۱۸]
عکس زبان سومریعکس زبان سومریعکس زبان سومریعکس زبان سومری
این نوشته برگرفته از سایت ویکی پدیا می باشد، اگر نادرست یا توهین آمیز است، لطفا گزارش دهید: گزارش تخلف

پیشنهاد کاربران

ادعاهایی که آوردید در فضای مجازی زیاد تکرار می شوند، اما از نظر زبان شناسی تاریخی و منابع معتبر بین المللی جایگاه علمی ندارند. من به صورت مستند و دقیق نکات کلیدی رو توضیح می دم:
- - -

...
[مشاهده متن کامل]

۱. جایگاه زبان سومری
سومری قدیمی ترین زبان مکتوب شناخته شده در جهان است ( حدود ۳۱۰۰ ق. م در بین النهرین ) .
سومری یک زبان منزوی ( Isolate ) است؛ یعنی تاکنون هیچ زبان خویشی برایش به طور قطعی شناخته نشده است.
📖 منبع: Jeremy Black, Graham Cunningham, Eleanor Robson, G�bor Z�lyomi. The Sumerian Dictionary Project ( University of Oxford, 2006– )
📖 منبع: Markham J. Geller, Language in the Ancient Near East, 2015
بنابراین هرگونه نسبت دادن آن به خانواده ای مثل ترکی، در حد فرضیه های حاشیه ای است و در آکادمی پذیرفته نشده است.
- - -
۲. شباهت واژگان: تصادف یا خویشاوندی؟
زبان های دنیا تعداد زیادی هم صدایی تصادفی دارند. این به معنای خویشاوندی نیست. برای خویشاوندی زبانی باید:
1. قوانین واجی منظم بین دو زبان نشان داده شود.
2. ساختارهای صرفی و نحوی هم ریشه باشند.
3. ردیابی تاریخی و متنی بینابینی وجود داشته باشد.
در مورد سومری و ترکی:
هیچ قانون واجی منظم ارائه نشده.
صرف و نحو سومری کاملاً متفاوت از ترکی است ( مثلاً نظام فعل سومری agglutinative هست اما با قواعدی کاملاً جدا ) .
متون میانی ( مثلاً اکدی، عیلامی، اورارتویی ) پیوندی با ترکی نشان نمی دهند.
📖 منبع: J. A. Halloran, Sumerian Lexicon, 2006
📖 منبع: Piotr Michalowski, “Sumerian” in The Cambridge Encyclopedia of the World’s Ancient Languages, 2004
- - -
۳. بررسی نمونه های ادعایی
چند نمونه ای که در متن آورده شده:
er ( سومری: مرد ) ← در ترکی هم �er� به معنای مرد/جوان است.
👉 این یکی از معدود موارد شباهت است. ولی همین واژه در زبان های هندواروپایی هم وجود دارد:
یونانی: anēr ( مرد )
سانسکریت: nṛ - ( مرد )
انگلیسی: hero ← از همین ریشه
پس این شباهت ممکن است ناشی از وام گیری یا تصادف باشد، نه پیوند زبانی.
ush ( سومری: سه ) ← در ترکی ��� است ( نه ush ) . تغییر واجی که نشان داده نشده.
ana ( سومری: مادر ) ← در بسیاری از زبان های جهان �ama/ana� برای مادر وجود دارد. دلیلش تقلید طبیعی ( mama, nana, ana ) است، نه ریشه مشترک.
📖 منبع: Roman Jakobson, Why “Mama” and “Papa”?, 1962
ata ( پدر در ترکی / ada در سومری ) ← در سومری �ada� به معنی "پدر" مورد تأیید نیست؛ در واژه نامه سومری - انگلیسی چنین مدخلی ثبت نشده. ( Halloran Lexicon, 2006 ) .
qarin ( شکم ) ← در سومری شکم را بیشتر با šuš یا š� بیان می کنند. تطبیق �qarin� بی اساس است.
خیلی از واژه های دیگر هم که در لیست داده اند در منابع اصلی سومری اصلاً وجود ندارند و صرفاً ساخته یا برداشت نادرست اند.
- - -
۴. منابعی که ذکر کرده اند
�تاریخ دیرین شرق آذربایجان� نوشته رضا زرگر → این یک منبع غیرآکادمیک و محلی است، در سطح تحقیقات دانشگاهی یا بین المللی ارزشی ندارد.
عثمان ندیم تونا – لغت های تورکی در زبان سومری → مقاله ای در دهه ۱۹۸۰ نوشت، ولی در جامعه ی زبان شناسی جهانی پذیرفته نشد و بیشتر در میان طرفداران پان ترکیسم تکرار می شود.
برعکس، در منابع معتبر زبان شناسی ( کمبریج، آکسفورد، مونیخ، شیکاگو ) هیچ جا سومری را خویشاوند ترکی معرفی نکرده اند.
- - -
۵. جمع بندی
سومری یک زبان منزوی است، نه ترکی و نه هیچ زبان زنده ی دیگر از آن مشتق نشده.
شباهت چند واژه بین ترکی و سومری ناشی از تصادف، وام واژه یا ریشه های عام زبان انسانی ( mama/nana ) است.
ادعای �بیش از ۳۰۰ واژه مشترک� بر پایه منابع معتبر نیست و بیشتر از نوشته های غیرآکادمیک گرفته شده.
دانشگاه های معتبر ( آکسفورد، کمبریج، شیکاگو ) همه سومری را یک زبان منزوی می دانند.
- - -

زبان سومری جزو زبانهای التصاقی بوده و بیش از 300 لغت تورکی در این زبان می باشد مثل tush افتادن در تورکی tush افتادن در سومری qash دویدن در تورکی qash دویدن در سومری ash باز کردن در تورکی ash باز کردن در
...
[مشاهده متن کامل]
سومری er مرد در تورکی er مرد در سومری ush سه در تورکی ush سه در سومری elli پنجاه در تورکی enlil پنجاه در سومری on ده در تورکی o ده در سومری ata پدر در تورکی ada پدر در سومری ana مادر در تورکی ama مادر در سومری ishiq روشنایی در تورکی qishiq روشنایی در سومری surun خزیدن در تورکی sur خزیدن در سومری gen گشاد در تورکی gen بزرگ در سومری baqa لاک پشت در تورکی baqa لاک پشت در سومری par درخشان در تورکی par درخشان در سومری qarin شکم در تورکی aqarin شکم در سومری و صدها لغت دیگر منبع تاریخ دیرین شرق ازربایجان نوشته رضا زرگر و لغت های تورکی در زبان سومری عثمان ندیم تونا