زبان تاتی ایران یا تاتی جنوبی ( به تاتی: Tâti Zobun, تاتی زبون ) از دستهٔ زبان های ایرانی شاخهٔ شمال غربی است. گویش های این زبان در گذشته از آذربایجان تا شمال خراسان گسترده بود ولی امروزه با زبان های ترکی آذربایجانی و فارسی جایگزین شده و تنها در بخش هایی از شمال باختری ایران گویش های تاتی در منطقه به جا مانده اند که می توان پراکندگی آنها را به جزایری در دریا تشبیه نمود.
... [مشاهده متن کامل]
بزرگ ترین شهر تات زبان جهان تاکستان می باشد.
شهرها و روستاهای تات زبان در استان قزوین شامل:
شهر تاکستان، الموت، اسفرورین، شال، زیاران، دانسفهان، سگزآباد، خیارج، خوزنین، ابراهیم آباد
در سایر استان ها شامل:
مرکزی ( تفرش ) ، البرز، تهران، اردبیل، گیلان، زنجان و خراسان شمالی در شهرستان ها و مناطق روستای وفس، روستای چهرقان، ویدر، الویر، تاکستان و بوئین زهرا، اشتهارد، دماوند، ایوانکی شاهرود خلخال، طارم، جاجرم و اسفراین و در زنجان در روستای خوئین دیده می شوند. و همچنین در زنجان زبان تاتی بخشی از شمال طارم علیا دامنهٔ کوه البرز به جا مانده است در حدود ۸ روستا ( چرزه، باکلور، جمال آباد، قسمتی از آبادی هزارود، بندرگاه، سیاورود، نوکیان، قوهیجان ) به زبان تاتی صحبت می کنند. محل سکونت آنها بر کمره کوه واقع شده است.
همچنین زبان تاتی در فهرست میراث ناملموس آثار ملی ایران از استان آذربایجان شرقی نیز ثبت شده است. این زبان با لهجه های هرزندی و کرینگانی در این مناطق همچنان سخن گفته می شود.
گویش های تاتُید «tatoid» یا گویش های تاتی گونه گویش هایی از زبان تاتی می باشند که در شهرستان های رودبار، الموت صحبت می شود و سه گویش طالقانی، الموتی و رودباری گویش هایی از زبان تاتی می باشند. گویش های تاتی مانند در اصل زبان تاتی بودند که به دلیل تأثیرات شدید زبان های کاسپین و زبان فارسی تمام ویژگی های زبان تاتی را از دست داده اند.
زبان تاتی از آنجا که یکی از زبان های ایرانی شمال غربی است به فارسی نزدیکی دارد و به گیلکی و مازندرانی و به خصوص به تالشی شبیه و نزدیک تر می باشد. زبان تاتی همچنین به زبان کردی و اوستایی نزدیک است. تاتی بسیاری از ویژگی های آوایی، واژگانی و صرف و نحوی کهن همچون تمایز جنس دستوری، ساخت ارگتیو، مادهٔ مجهول، گردش مصوت ها، حالت دوگانهٔ فاعلی و غیرفاعلی در اسم و … را حفظ کرده است.
... [مشاهده متن کامل]
بزرگ ترین شهر تات زبان جهان تاکستان می باشد.
شهرها و روستاهای تات زبان در استان قزوین شامل:
شهر تاکستان، الموت، اسفرورین، شال، زیاران، دانسفهان، سگزآباد، خیارج، خوزنین، ابراهیم آباد
در سایر استان ها شامل:
مرکزی ( تفرش ) ، البرز، تهران، اردبیل، گیلان، زنجان و خراسان شمالی در شهرستان ها و مناطق روستای وفس، روستای چهرقان، ویدر، الویر، تاکستان و بوئین زهرا، اشتهارد، دماوند، ایوانکی شاهرود خلخال، طارم، جاجرم و اسفراین و در زنجان در روستای خوئین دیده می شوند. و همچنین در زنجان زبان تاتی بخشی از شمال طارم علیا دامنهٔ کوه البرز به جا مانده است در حدود ۸ روستا ( چرزه، باکلور، جمال آباد، قسمتی از آبادی هزارود، بندرگاه، سیاورود، نوکیان، قوهیجان ) به زبان تاتی صحبت می کنند. محل سکونت آنها بر کمره کوه واقع شده است.
همچنین زبان تاتی در فهرست میراث ناملموس آثار ملی ایران از استان آذربایجان شرقی نیز ثبت شده است. این زبان با لهجه های هرزندی و کرینگانی در این مناطق همچنان سخن گفته می شود.
گویش های تاتُید «tatoid» یا گویش های تاتی گونه گویش هایی از زبان تاتی می باشند که در شهرستان های رودبار، الموت صحبت می شود و سه گویش طالقانی، الموتی و رودباری گویش هایی از زبان تاتی می باشند. گویش های تاتی مانند در اصل زبان تاتی بودند که به دلیل تأثیرات شدید زبان های کاسپین و زبان فارسی تمام ویژگی های زبان تاتی را از دست داده اند.
زبان تاتی از آنجا که یکی از زبان های ایرانی شمال غربی است به فارسی نزدیکی دارد و به گیلکی و مازندرانی و به خصوص به تالشی شبیه و نزدیک تر می باشد. زبان تاتی همچنین به زبان کردی و اوستایی نزدیک است. تاتی بسیاری از ویژگی های آوایی، واژگانی و صرف و نحوی کهن همچون تمایز جنس دستوری، ساخت ارگتیو، مادهٔ مجهول، گردش مصوت ها، حالت دوگانهٔ فاعلی و غیرفاعلی در اسم و … را حفظ کرده است.
از نوادگان زبان اذری پهلوی ( باستان )
پیش از ورود زبان ترکی به اران و قفقاز در ایران سرزمین های آذربایجان ( آذرآبادگان ) سخن گفته می شد.
و کم کم سخن گویان این زبان کم شده ولی تا کنون زنده است.
پیش از ورود زبان ترکی به اران و قفقاز در ایران سرزمین های آذربایجان ( آذرآبادگان ) سخن گفته می شد.
و کم کم سخن گویان این زبان کم شده ولی تا کنون زنده است.
زبان تاتی زبانیست که از قفقاز تا خراسان گویشور دارد.
تمامی نواحی کوهستانی البرز یعنی قزوین و تاکستان و اسفرورین و خیارج و بوئین زهرا و الموت و جنوب گیلان و رودبار و کلیشم و خورگام و عمارلو و شرق مازندران و گلوگاه و کلباد و هزارجریب و خلیلشهر و بهشهر و و غرب گلستان و کردکوی و سدن رستاق و سیدمیران و غرب گرگان و شمال زنجان و طارم و شمال سمنان و شمال شاهرود و ایوانکی و کرج و اشتهارد و جنوب دماوند و لواسان و شرق طالقان و شمال اراک و تفرش و فراهان و وفس و شرق اردبیل و خلخال و کلور و نمین تات نشین و تات زبان هستند.
... [مشاهده متن کامل]
تات ها قومی از تبار قوم ماد هستند و زبان تاتی همان زبان مادی هست.
تمامی نواحی کوهستانی البرز یعنی قزوین و تاکستان و اسفرورین و خیارج و بوئین زهرا و الموت و جنوب گیلان و رودبار و کلیشم و خورگام و عمارلو و شرق مازندران و گلوگاه و کلباد و هزارجریب و خلیلشهر و بهشهر و و غرب گلستان و کردکوی و سدن رستاق و سیدمیران و غرب گرگان و شمال زنجان و طارم و شمال سمنان و شمال شاهرود و ایوانکی و کرج و اشتهارد و جنوب دماوند و لواسان و شرق طالقان و شمال اراک و تفرش و فراهان و وفس و شرق اردبیل و خلخال و کلور و نمین تات نشین و تات زبان هستند.
... [مشاهده متن کامل]
تات ها قومی از تبار قوم ماد هستند و زبان تاتی همان زبان مادی هست.
هیش ماواز