زبان باز

در این کتاب داریوش آشوری به رابطه زبان و مدرنیت می پردازد و با ساختن مفهوم زبان باز به قیاس جامعه باز، این مفهوم را می کاود. بر اساس این کتاب، همان گونه که جامعه مدرن جامعه ای باز است، زبان مدرن هم زبانی باز است و جامعه باز به زبان باز نیاز دارد. این کتاب به تشریح چگونگی رشد زبان های مدرن ( مانند انگلیسی و فرانسه ) از دل زبان های طبیعی و و بومی می پردازد. در ادامه نتیجه گرفته می شود که همان گونه که جامعه ایرانی در تمام جنبه ها در دوران گذر و بحران است، زبان فارسی نیز ( مانند تمام زبان هایی که امکان ماندگاری دارند ) در بحران قرار دارد. در این کتاب با نگاهی تاریخی، تلاش هایی که برای همسازی زبان فارسی با مدرنیت در سه دوره تاریخی ایران ( پهلوی اول، پهلوی دوم و جمهوری اسلامی ) صورت گرفته است، بررسی می شود. آشوری معتقد است که زبان فارسی تا حدودی خود را با زندگی مدرن سازگار کرده است، اما کماکان بازتاب دهنده آشوب های ذهنی جامعه ایران در برخورد با مدرنیت است.
در پشت جلد کتاب آمده است:
«این رساله دست آوردِ کار پژوهشی من دربارهٔ زبان فارسی در برخورد با جهان مدرن در دوران چهل ساله است. مشکل زبانی ما در برخورد با جهان مدرن و خواسته های زبانی آن دو وجه از اندیشیدن و پژوهیدن را می طلبد: یکی، دربارهٔ رابطهٔ جهان مدرن با زبان های قلمرو خود، و دیگر، وضع زبان فارسی در رویارویی با چالش مدرنیّت. »
در این کتاب مباحثی هم چون زبان گفتار و زبان نوشتار، خودسرانگی زبان طبیعی، تاریخ پیدایش زبان های مدرن، بستر زبانی مدرنیت، کارکرد زبانمایهٔ علمی، تکنیک های واژه سازی مکانیکی، رویارویی زبان فارسی و مدرنیّت بررسی می شود.