زبان اوستایی

حالت زبان اوستایی، به زبان های مقدس برمی گردد، از اینرو با اینکه سال ها و سده ها از مرگش گذشته بوده در میان نوشته ها و آیین های دینی مزدیسنا بکار برده می شده است.
تنها اثر به جا مانده به آن اوستا است. از مطالعهٔ اوستا برمی آید که دو گویش گوناگون از این زبان در اوستا به کار رفته است که یکی کهنه تر می نماید. نخستین گویش گاهانی است که سروده های شخص زرتشت به آن است. به علاوه یسن های ۳۵ تا ۴۱ ( هفت هات ) و نیز چهار دعا از یسن ۲۷ به این گویش است. گویش پسین تر گویش سایر قسمت های اوستای امروزی است.
گرنوت ویندفور، ایرانشناس، این احتمال را مطرح می کند که زبان اوستایی توسط قبایل ساکن در مناطق شمال شرق ایران و زبان قدیم فارسی در منطقه جنوب غرب ایران استفاده می شده است و او معتقد است که این زبان هم ریشه با سانسکریت و نزدیک به پارسی باستان است.
زبان اوستایی که با شمال شرقی ایران و زبان پارسی باستان که به جنوب غربی ایران تعلق دارند، هر دو شاخه هایی از زبان نیا - ایرانی یا ایرانی کهن هستند . زبان هندی کهن نیز همریشه ای نزدیک به این زبان هاست که همه شان برگرفته از گروه زبانی هندو - ایرانی است. زبان های ایرانی عموما به دو شاخه «شرقی» یا «خاوری» و «غربی» یا «باختری» رده بندی می شوند که چارچوب زبان اوستایی در شاخه شرقی است. زیرا تفاوت به معنای محدود این است که اوستایی تکوین های زبان شناختی اش را در چاچوب زبان های ایرانی شرقی بیانجامیده، نه ایرانی غربی؛ چون که در آن زمان هنوز زبان های ایرانی شرقی و غربی از همدیگر جدا نشده بودند. زبان اوستایی هیچ یک از نشانه های صرفی یا ساختواژه ای ایرانی ( جنوب ) غربی ؛ همچون پارسی باستان را نشان نمی دهد از اینرو نمی توان آن را ایرانی غربی برشمرد. باری این جمله بدین معناست که این زبان فقط «زبان غیر - غربی ایرانی» است و از اینرو «شرقی» نامندش . زبان اوستایی نیز مانند زبان پارسی باستان دارای دگرش ها و تکوین واژگانی خاص خود است برای نمونه صفت «اَشَ» ( به اوستایی: 𐬀𐬱𐬀 ، aša ) که بایستی از دگرش واجی rt* بوده است زیرا همریشه ها و هم ارزهایش در زبان های پارسی باستان «اَرْتَ» ( به پارسی باستان:𐎠𐎼𐎫 ) و سنسکریت ودایی «ڑتَ» ( به سانسکریت: ऋत، ṛtá ) هستند . زبان اوستایی کهن ( بخش گاثاها ) به پارسی باستان نزدیکی بالایی دارد و ذاتا با سنسکریت ودایی همریشه است. اعتقاد بر این است که نیای زبانهای ایرانی شرقی مانند زبان پشتو با زبان اوستایی دارای مشابهت هایی باشند .

( ایرانیک ) و ( هندو آریایی ) تقسیم میشوند
تمام گویش ها و زبانهای ایرانیک و شاخه های دیگر. . . از یک ریشه هستند
نمونه: پارسی، بلوچی، کوردی و. . .
حتی زبان، لهجه های افغانستان که به نام ( پشتو ) میشناسیم یکی از لهجه های نو ( جدید ) بر آمده از پارسی است که در کنار دیگر گویش های افغانستان مانند ( هزارگی ) زیر شاخه ای از زبانهای ایرانی به حساب می آید.
همچنین در شاخه ( هند و آریایی ) زبان سانسکریت یکی از کهن ترین زبانهای آریایی به حساب می آید که به آن خواهر زبان پارسی میگویند زیرا از یک خانواده هستند.
نکته: در هند بیش از ۱۱۵۰ تا زبان شناسایی شده است که زبانهایی مانند درآویدی نتنها آریایی نیستند بلکه حتی از خانواده زبانهای هند و اروپایی هم نیستند.
همچنین باید بگویم کهن ترین نوشته پیدا شده و شناخته شده دسته ایرانیک ( کتابی به نام اوستا ) است که اوستا نبیگ ( کتاب ) مقدس آریایی ها ایرانیان باستان بوده که مربوط به ( آیین زرتشتی ) آیین باستانی ایرانیان میشود.
کتاب مقدس آریایی ( اوستا ) و سروده های زرتشت به نام ( گاتها ) تقریبا شناخته شده هستند در بین ایرانیان. یک پشتوانه بزرگ برای زبان پارسی است.
نکته: زبان پارسی کهن ترین زبان زنده مانده حال حاضر ایران و جهان است.
پروفسور ژیلبر لازار، �ایران شناس�مشهور اهل فرانسه در این مورد این چنین گفته است:
زبانی که امروزه به نام�پارسی نو�می شناسیم و در دوران نخستین اسلامی به�پارسی دری�شهره بود را می توان به عنوان دنباله زبان پارسی میانه - که زبان رسمی، دینی و ادبی ایران�ساسانی�بود - طبقه بندی کرد که خود این زبان اخیر نیز بازمانده زبان پارسی باستان و نیز زبان دربار�هخامنشیان�بوده است. برخلاف سایر گویش ها و زبان های باستانی و نو ایرانی، مانند پارتی، سغدی، کردی، پشتو و غیره، زبان پارسی نو، در پی پارسی میانه ( پهلوی ) ، در نمودار درختی زبان های ایرانی در امتداد یکدیگر قرار می گیرند.
زبان�پارسی میانه ای�را که به دنبال پارسی باستان، پدید آمد، گاه، ( پهلوی ) نیز نامیده اند. این زبان، پس از دگرگونی گستردهٔ زبان پارسی باستان، هم در آواشناسی و هم در ساختار و دستور زبان، به گونهٔ ساده تر از نیای باستانی خود، پدید آمد.
طبقه گفته ها طولانی ترین گویش و زبان آریایی در ایران را پارسی مینامند
که در نمودار درختی پشت هم تا به امروز باقی مانده است.
به ترتیب
پارسی دوران باستان
پارسی میانه پهلوی
پارسی نوین ( که آنرا در نخست دوران اسلامی پارسی دهری به چَم ( =معنی ) پارسی هراتی مینامیدند که تبدیل به دری شده است ) .
که پارسی با لهجه دری در منطقه هرات که امروزه جزو افغانستان هست مینامند.
و پارسی تاجیکی که در تاجیکستان هست چنین نام دارد.
- کهن ترین زبان آریایی زنده در ایران پارسی
- کهن ترین زبان آریایی زنده در هند سانسکریت است.
پس میتوان کهن ترین زبانهای زنده آریایی را ( پارسی و سانسکریت ) نام برد و زبانهای دیگر آریایی مانند کوردی، مازنی ، لری ، بختیاری ، هزارگی ، پشتو ، بلوچی و. . . گویش های بر آمده از پارسی هستند که میتوانند بعضی از زبانها از شاخه های بر آمده، از زبانهای دیگه بوجود آمده باشند برای نمونه: میتوانتد از گویش و زبانهای ایرانی سغدی ، تخاری که زبانهای منقرض شده ای هستند بوجود آمده باشند که تماما ریشه و سرچشمه از پارسی باستان میگیرند.
- مهم👇🏻👇🏻👇🏻
همچنین نوشته های زیر ( تصویر پایین ) از نبیگ ( =کتاب ) ( فرهنگ ریشه های هند و اروپایی زبان پارسی ) را مشاهده میکنید.