زباله های فضایی

زباله های فضایی ( English: Space Debris ) چیزهای گوناگون ساختهٔ انسان هستند که در مدار زمین در حال گردشند، اما دیگر به درد نمی خورند ( کارایی ندارند ) . زباله فضایی در واقع بقایای فعالیت بشر در فضا است، از قطعات سفینه ها گرفته تا قسمت هایی از سفینه که در مراحل مختلف مأموریت فضایی از آن جدا می شوند یا هر چیز دیگری که در مدار زمین رها شده و دیگر کاربردی ندارد. ناسا هم در سال ۲۰۱۱، گزارش کرد که میزان این زباله های فضایی به نحو تصاعدی افزایش یافته و به مرز بحران رسیده است. تا جایی که پروفسور ویتالی آدوشکین استاد آکادمی علوم روسیه، می گوید زباله های فضایی، بخصوص زباله های بجا مانده از ماهواره های نظامی، می تواند باعث تنش سیاسی و نظامی بین کشورهای حاضر در فضا شود: «کشوری که مالک ماهواره آسیب دیده و تخریب شده است بزحمت بتواند عامل اصلی این برخورد را بسرعت شناسایی کند. این یک مسئله سیاسی خطرناک است. »[ ۱]
برآورد می شود که تعداد این چیزها ده ها میلیون باشد[ ۳] و از این تعداد بیش از پانصد هزار آنها به هنگام چرخش بر مدار زمین رهگیری می شوند. با توجه به سرعت این زباله ها که در حدود ۱۷٬۵۰۰ مایل در ساعت است امکان آسیب رساندن به ماهوارهها و سفینه های فضایی حتی توسط قطعات نسبتاً کوچک وجود دارد. [ ۴] ناسا هشدار داده بیش از ۲۰ هزار قطعه بزرگتر از توپ تنیس و بیش از نیم میلیون قطعه بزرگتر ار تیله در مدار زمین پراکنده اند که بیش از همه ایستگاه فضایی بین المللی، شاتل ها و سفینه های سرنشین دار را تهدید می کنند. سازمانهای فضایی آمریکا و روسیه بیش از ۲۳ هزار قطعه بزرگتر از ده سانتی متر را در فضا زیر نظر دارند، اما گفته می شود نیم میلیارد ذره کوچکتر از ده سانتی متر و تریلیون ها ذره کوچکتر در فضای اطراف زمین در گردشند. میزان زباله های فضایی در مدارهای پایین در نیم قرن اخیر به میران چشمگیری افزایش یافته و در صورتی که این زباله ها پاک نشوند، برخورد «زنجیره ای» این قطعات سرگردان با همدیگر، ذراتی کوچکتر و متعددتر ایجاد خواهد کرد. [ ۱]
این زباله ها همگی با سرعت ۲۸ هزار کیلومتر در ساعت حرکت می کنند و حتی اگر خیلی کوچک باشند باز هم می توانند به ماهواره ها و سفینه های فضایی آسیب بزنند. ایستگاه فضایی بین المللی در سال ۲۰۱۴، پنج بار مجبور شده برای جلوگیری از برخورد با زباله های فضایی به مانورهای تغییر مسیر متوسل شود. بر اساس دستورالعمل های ناسا، اگر احتمال برخورد زباله های فضایی با ایستگاه فضایی بین المللی یا سفینه ای بیش از یک در صدهزار باشد و این مانور در اهداف مأموریت تغییر اساسی ایجاد نکند، سفینه باید مانورهای تغییر مسیر انجام دهد. اما اگر احتمال برخورد بیش از یک در ده هزار باشد مانور باید انجام شود مگر آنکه برای فضانوردان خطرناک باشد. این مانورها معمولاً جزئی هستند و یک تا چند ساعت قبل از زمان برخورد احتمالی انجام می شوند.