زالی

زالی (بام و صفی آباد). زالی، روستایی در دهستان ساریگل بخش بام شهرستان بام و صفی آباد در استان خراسان شمالی ایران است.
این روستا در ۵ کیلومتری شرق دهستان بام و در ۳۹ کیلومتری شمال غرب شهر صفی آباد واقع گردیده است. [ ۱] روستای زالی از طرف شمال به کوه شاه جهان و روستای بانی در، از غرب به روستای جهان و چهارمست، از شرق به دهستان بام و روستای کوشکندر و عیسی باغ و از جنوب به روستای اردین و دستجرد محدود است.
با توجه به تحقیقات باستان شناسی که در زمینه سکونت انجام گرفته قدمت سکونت در این منطقه به حدود ۲۱۰۰ سال پیش برمی گردد که در آن زمان احتمالاً خانواده های از پارتیان در قلعه معروف به قلعه کهنه تجری سکونت داشته اند. از زمان پیدایش این روستا اطلاعات زیادی وجود ندارد و پیدایش آن را شاید بتوان به پس از تخریب و متروکه شدن روستای نهامود نسبت داد. طبق اسناد موجود نام تاریخی این روستا در گذشته قریه نهامود نام داشته است که به دوره تیموری بر می گرد و آن زمانی است که حافظ ابرو در سال ۸۳۳ ه‍. ق از منطقه ارغیان گذر کرده برای جهان ارغیان ۱۲ قریه ذکر کرده که نهامود یکی از این قرای به شمار می آمده است: «ولایت جهان و ارغیان: قریه روئین و توابع، قریه اردین، و توابع، قریه دستجرد و توابع، قریه کاریزدر، قریه بکر آباد، قریه نهامود، قریه جهان و توابع، قریه بان و توابع، قریه اسفنج و توابع، قریه خرق و توابع، قریه کرد، قریه سی و توابع، بیرون از این قری مزارع بسیار دارد. »[ ۲] طبق نوشته کتابچه «بام و صفی آباد من محال ارض اقدس» دردوره قاجاریه ( قرن ۱۳ ) اسم این روستا زالو بوده است و با روستای کوشکندر و عیسی باغ جزو قلعه خرکوچری محسوب می شده اند «آبش از رشته قنات است هوایش ئیلاق است. قشلاق هایش میان بام و صفی آباد است». [ ۳]
• کوه های شاه حسن این کوه باارتفاع ۲۶۶۲ متر در فاصله های ۵/۸ کیلومتری شمال آبادی واقع گردیده است. [ ۱]
• کوه گل خانی این کوه باارتفاع ۲۶۶۲ متر در فاصله های ۵/۶ کیلومتری شمال آبادی واقع گردیده است. [ ۱]
• کوه قوزی این کوه با ارتفاع ۲۱۴۷ متر در ۶ کیلومتری شمال غرب آبادی واقع گردیده است. [ ۱] دامنه جنوب غربی این کوه پوشیده از درختان بادام می باشد و تک توک درخت پسته هم به صورت دیم قابل مشاهده است. از مهم ترین کشفیات جدید باستان شناسی در دامنه این کوه می توان به قریه نهامود اشاره کرد.
• کوه قرمزی این کوه با ارتفاع ۱۷۷۰ متر در ۳ کیلومتری غرب روستای زالی. [ ۴] و در کلاته تجری سفلی واقع شده است. این کوه به دلیل ساختار خاک رسی متمایل به قرمز به این نام کوه قرمز یا تل قرمز معروف می باشد و پوشش گیاهی آن شامل کنگر، خشکر، شلغمک هندی و… است. ساختار داخلی این کوه به گونه ای است که باجذب آب در زمستان و پس دادن آن به صورت چشمه در دامنه جنوبی است که امروزه این چشمه معروف به چشمه عباس است که در فصل بهار به مدت دوماه دارای آب بوده و به همین دلیل در اردیبهشت ماه منظره جالبی از گل و گیاه در پیرامون این چشمه دیده می شود.

زالی (زیست شناسی). زالی یا آلبینیسم ( به انگلیسی: Albinism ) ، نبود مادرزادی ملانین در جانور یا گیاه است که سبب سفیدی مو، پرها، پوسته ها و پوست و چشم های صورتی مایل به قرمز یا آبی می شود. [ ۱] [ ۲] افراد مبتلا به این بیماری زال ( لبینو ) نامیده می شوند.