ریپورتر اردشیرجی

دانشنامه آزاد فارسی

ریپُورْتِر، اردشیرجی (۱۲۴۴ـ۱۳۱۱ش)
ریپُورْتِر، اردشیرجی
رجل سیاسی متنفذ ایران در دورۀ قاجار و پهلوی. فرزند ایدِلْجی بود و در خانواده ای زردشتی در هند به دنیا آمد. به دلیل اشتغال پدر و پدربزرگش به حرفۀ روزنامه نگاری ، نام خانوادگی «ریپورْتِر» را برگزید. اردشیر در هند، به دلیل وابستگی پدر و پدربزرگش به دستگاه استعماری بریتانیا در همان دستگاه رشد کرد. او در نوجوانی برای تحصیل عازم انگلیس شد و با حمایت سرویس اطلاعاتی آن کشور تحصیلات دانشگاهی خود را در رشته های علوم و حقوق سیاسی و تاریخ شرق و تاریخ باستان به پایان رسانید و عالی ترین آموزش های اطلاعاتی را فرا گرفت و در ۱۸۹۳م به بمبئی بازگشت . چند ماه بعد، نایب السلطنه انگلیسی هندوستان وی را با سه مأموریت مشخص راهی ایران کرد: مستشار سیاسی سفارت انگلیس در تهران ؛ رسیدگی به امور زردشتیان ایران و رهایی آنان از قید ظلم و ستم ؛ و انتقال اطلاعات سیاسی ایران به نایب السلطنه و حکومت هندوستان. اردشیر در مدت اقامت ۴۰ ساله اش در ایران ، فعالیت پنهان و بسیار مؤثری در تأسیس و کارگردانی نخستین شبکه های اینتلیجنس سرویس و فراماسونری در تاریخ معاصر ایران داشت. همچنین مشاور مورد اعتماد عالی ترین مقامات سیاسی و اطلاعاتی انگلستان و از گردانندگان اصلی حوادث دوران مشروطه و انقلاب گیلان ، نهضت جنگل و صعود رضاخان به سریر قدرت بود. اردشیر می کوشید با بهره گیری از موقعیت ممتاز خود، ارتباطات وسیعی با رجال و بزرگان کشور برقرار کند و آنان را به خدمت دستگاه دیپلماسی انگلستان درآورد. او علاوه بر استقرار سلطنت پهلوی ، شبکه ای از عوامل دست نشاندۀ بریتانیا را تشکیل داد که جایگاه مستحکمی در رژیم پهلوی داشتند. وی خاطرات خود را، از به قدرت رساندن رضاخان و ترسیم سیاست های کلان وی ، در ۱۳۱۰ش نگاشت که سند بسیار مهمی به شمار می رود.

پیشنهاد کاربران

بپرس