رِنالد الین نیکلسون ( به انگلیسی: Reynold Alleyne Nicholson ) ( ۱۹ اوت ۱۸۶۸–۲۷ اوت ۱۹۴۵ ) خاورشناس و اسلام شناس انگلیسی، شارح و مترجم آثار عرفانی از فارسی به انگلیسی است.
رِنالد الین نیکلسون در ۱۹ اوت ۱۸۶۸ در یورکشر در انگلستان متولد شد. پدر او استاد دانشگاه ابردین در اسکاتلند بود و او نیز تحصیلات عالی را از آنجا شروع کرد. سپس به دانشگاه کمبریج رفت و به فراگرفتن ادب یونانی و لاتین مشغول شد و در ۱۸۹۰ در امتحانات آن رشته رتبهٔ اول را حائز گردید. چون پدربزرگ او علاقه مند به زبان عربی و تاریخ عرب بود، از کودکی رغبتی به آموختن زبان عربی و معارف اسلامی پیدا کرده بود، و در کمبریج به تحصیل زبان عربی پرداخت. در ۱۸۹۲ برای اولین بار به دیدار ادوارد براون نایل آمد و از آن پس به آموختن فارسی مشغول شد. چون ادوارد براون دلبستگی خاصی به آثار عارفان ایران داشت، نیکلسن برای پایان نامهٔ دکتری خود به راهنمایی او دیوان شمس، مجموعهٔ غزل های جلال الدین محمد بلخی را برگزید و منتخبی از آن را در ۱۸۹۸ در سی سالگی به انگلیسی ترجمه کرد و همراه با متن اصلی به چاپ رساند.
... [مشاهده متن کامل]
در ۱۹۰۱ به معلمی زبان فارسی در دانشگاه لندن منصوب شد و یک سال بعد همین سمت را در دانشگاه کمبریج عهده دار شد و این مقام را تا زمان درگذشت ادوارد براون در ۱۹۲۶ دارا بود. از آن تاریخ کرسی زبان عربی ( موسوم به کرسی سر تامس اَدم ) به عهدهٔ او گذاشته شد تا در سال ۱۹۳۳ در سن ۶۵ سالگی از دانشگاه بازنشسته شد. طی این دوران بسیاری از متون مهم فارسی و عربی را ترجمه، تصحیح و منتشر کرد. همچنین تعدادی از برجسته ترین خاورشناسان انگلیسی تربیت یافتگان او بودند، از جمله چارلز استوری که جانشین او در دانشگاه کمبریج شد، و آرتور آربری که بعداً متصدی کرسی دانشگاهی او شد. رِنالد نیکلسون در ۲۷ اوت ۱۹۴۵ درگذشت.
آثار مهم او را در چهار بخش می توان تقسیم بندی کرد:
• بخش اول شامل تألیف کتاب «تاریخ ادبیات عرب» ( به انگلیسی ) است که از زمان انتشار در سال ۱۹۰۷ همواره کتاب مرجع دانشگاهی در این موضوع بوده است، و همچنین کتاب های دروس عربی در سه جلد و متن و شرح دیوان ابن عربی به نام ترجمان الاشواق ( ۱۹۱۱ ) و کتاب اللمع فی التصوف با مقدمه و ترجمهٔ خلاصه به انگلیسی ( ۱۹۱۴ ) .
• بخش دوم کتاب هایی است که در موضوع تصوف و عرفان اسلامی تألیف کرده و گویای درجهٔ تعمق و قریحهٔ نیرومند اوست. از جملهٔ این کتاب ها «عارفان اسلام» ( ۱۹۱۴ ) و «مطالعات در باب تصوف اسلامی» ( ۱۹۲۱ ) است.
• بخش سوم شامل تصحیح انتقادی متون عرفانی فارسی است از جمله منتخبات دیوان شمس در ابتدا، تصحیح تذکرةالاولیا عطار که جلد اول در ۱۹۰۵ و جلد دوم در ۱۹۰۷ به انضمام فهرست اعلام و لغات نادر با مقدمه ای از محمد قزوینی در شرح حال فریدالدین عطار در لندن منتشر شد؛ ولی مهم ترین اثر او در این دسته متن مثنوی مولوی در سه جلد است که سالیان دراز صرف تصحیح و تنقیح آن شده است.
• بخش چهارم ترجمه هایی است که رنالد نیکلسن از متون فارسی، عربی و ترکی عثمانی به انگلیسی انجام داده است. از این دسته ترجمهٔ کشف المحجوب هجویری در تاریخ تصوف و عقاید صوفیه یک بار در ۱۹۱۱ و بار دیگر در ۱۹۳۶ در لندن به چاپ رسیده است. اما بزرگ ترین و مهم ترین اثر او در این قسمت ترجمهٔ مثنوی مولوی و شرح بر مثنوی به انگلیسی در هشت جلد ( انتشاریافته بین سال های ۱۹۲۵ و ۱۹۴۰ ) است که شاهکار او به شمار می آید و گواه تبحر نیکلسون در زبان و ادبیات فارسی و فلسفه و اخلاق و مذهب و اخبار و احادیث اسلامی است. درک عمیق نیکلسن از اسلام و مسلمانان از آنجا بیشتر مایهٔ شگفتی است که او هیچ گاه به خارج از اروپا سفر نکرد.
رِنالد الین نیکلسون در ۱۹ اوت ۱۸۶۸ در یورکشر در انگلستان متولد شد. پدر او استاد دانشگاه ابردین در اسکاتلند بود و او نیز تحصیلات عالی را از آنجا شروع کرد. سپس به دانشگاه کمبریج رفت و به فراگرفتن ادب یونانی و لاتین مشغول شد و در ۱۸۹۰ در امتحانات آن رشته رتبهٔ اول را حائز گردید. چون پدربزرگ او علاقه مند به زبان عربی و تاریخ عرب بود، از کودکی رغبتی به آموختن زبان عربی و معارف اسلامی پیدا کرده بود، و در کمبریج به تحصیل زبان عربی پرداخت. در ۱۸۹۲ برای اولین بار به دیدار ادوارد براون نایل آمد و از آن پس به آموختن فارسی مشغول شد. چون ادوارد براون دلبستگی خاصی به آثار عارفان ایران داشت، نیکلسن برای پایان نامهٔ دکتری خود به راهنمایی او دیوان شمس، مجموعهٔ غزل های جلال الدین محمد بلخی را برگزید و منتخبی از آن را در ۱۸۹۸ در سی سالگی به انگلیسی ترجمه کرد و همراه با متن اصلی به چاپ رساند.
... [مشاهده متن کامل]
در ۱۹۰۱ به معلمی زبان فارسی در دانشگاه لندن منصوب شد و یک سال بعد همین سمت را در دانشگاه کمبریج عهده دار شد و این مقام را تا زمان درگذشت ادوارد براون در ۱۹۲۶ دارا بود. از آن تاریخ کرسی زبان عربی ( موسوم به کرسی سر تامس اَدم ) به عهدهٔ او گذاشته شد تا در سال ۱۹۳۳ در سن ۶۵ سالگی از دانشگاه بازنشسته شد. طی این دوران بسیاری از متون مهم فارسی و عربی را ترجمه، تصحیح و منتشر کرد. همچنین تعدادی از برجسته ترین خاورشناسان انگلیسی تربیت یافتگان او بودند، از جمله چارلز استوری که جانشین او در دانشگاه کمبریج شد، و آرتور آربری که بعداً متصدی کرسی دانشگاهی او شد. رِنالد نیکلسون در ۲۷ اوت ۱۹۴۵ درگذشت.
آثار مهم او را در چهار بخش می توان تقسیم بندی کرد:
• بخش اول شامل تألیف کتاب «تاریخ ادبیات عرب» ( به انگلیسی ) است که از زمان انتشار در سال ۱۹۰۷ همواره کتاب مرجع دانشگاهی در این موضوع بوده است، و همچنین کتاب های دروس عربی در سه جلد و متن و شرح دیوان ابن عربی به نام ترجمان الاشواق ( ۱۹۱۱ ) و کتاب اللمع فی التصوف با مقدمه و ترجمهٔ خلاصه به انگلیسی ( ۱۹۱۴ ) .
• بخش دوم کتاب هایی است که در موضوع تصوف و عرفان اسلامی تألیف کرده و گویای درجهٔ تعمق و قریحهٔ نیرومند اوست. از جملهٔ این کتاب ها «عارفان اسلام» ( ۱۹۱۴ ) و «مطالعات در باب تصوف اسلامی» ( ۱۹۲۱ ) است.
• بخش سوم شامل تصحیح انتقادی متون عرفانی فارسی است از جمله منتخبات دیوان شمس در ابتدا، تصحیح تذکرةالاولیا عطار که جلد اول در ۱۹۰۵ و جلد دوم در ۱۹۰۷ به انضمام فهرست اعلام و لغات نادر با مقدمه ای از محمد قزوینی در شرح حال فریدالدین عطار در لندن منتشر شد؛ ولی مهم ترین اثر او در این دسته متن مثنوی مولوی در سه جلد است که سالیان دراز صرف تصحیح و تنقیح آن شده است.
• بخش چهارم ترجمه هایی است که رنالد نیکلسن از متون فارسی، عربی و ترکی عثمانی به انگلیسی انجام داده است. از این دسته ترجمهٔ کشف المحجوب هجویری در تاریخ تصوف و عقاید صوفیه یک بار در ۱۹۱۱ و بار دیگر در ۱۹۳۶ در لندن به چاپ رسیده است. اما بزرگ ترین و مهم ترین اثر او در این قسمت ترجمهٔ مثنوی مولوی و شرح بر مثنوی به انگلیسی در هشت جلد ( انتشاریافته بین سال های ۱۹۲۵ و ۱۹۴۰ ) است که شاهکار او به شمار می آید و گواه تبحر نیکلسون در زبان و ادبیات فارسی و فلسفه و اخلاق و مذهب و اخبار و احادیث اسلامی است. درک عمیق نیکلسن از اسلام و مسلمانان از آنجا بیشتر مایهٔ شگفتی است که او هیچ گاه به خارج از اروپا سفر نکرد.
