ریسندگی

[ویکی فقه] تبدیل کردن پشم، پنبه و مانند آنها به نخ را ریسیدن گویند و از ریسیدن، در باب تجارت سخن گفته‏اند.
آموزش دادن فن ریسندگی به زنان مستحب است.

ریسندگی تکنیکی پیچ در پیچ برای تشکیل نخ از الیاف است. الیاف مورد نظر کشیده شده، پیچ خورده و روی یک ماسوره پیچیده می شود. نوعی ریسندگی مکانیکی در اواخر دههٔ ۱۷۰۰ اختراع شد و به یکی از مهم ترین صنایع انقلاب صنعتی تبدیل شد.
کشت پنبه و دانش ریسندگی و بافندگی آن در منطقهٔ مرواه در حدود قرن چهارم قبل از میلاد به سطح بالایی رسید. صادرات منسوجات یکی از منابع ثروت مرواه بود. [ ۱]

ریسندگی (spinning)
فنِ کشیدن و تابیدن الیاف با دست یا دستگاه نخ ریسی، و تبدیل آن به نخ یا رشتۀ بلند. الیاف مصنوعی به صورت مایع از درون جوف های دستگاه تارسازیعبور می کند. نخ ریسی در گذشته با دست، و به وسیله دوکصورت می گرفت؛ دوک وسیلۀ ابتداییِ ریسیدنِ پشم است که در ایران پیشینۀ دیرین دارد. بعدها چرخ ریسندگیجانشین آن شد. حدود ۱۷۶۴ جیمز هارگریوزدر انگلستان دستگاه ریسندگی جِنیرا ساخت که نوع اولیۀ آن هم زمان هشت ماسوره، و نمونه های بعدی ۱۶ ماسوره را می ریسید. در ۱۷۷۹ ساموئل کرامپتون، دستگاه ریسندگی میولرا ساخت که یک چرخ متحرک برای حمل دوک ها داشت؛ از این دستگاه هنوز هم استفاده می شود. نوع دیگری از دستگاه ریسندگی، یک چارچوب ریسندگی دوّار داشت، که در ۱۸۲۸ در امریکا ابداع شد. در این دستگاه، یک مجموعه قرقره، با سرعت های متفاوت نخ را می کِشند و نازک و نازک تر می کنند، سپس نخ ها به هم تابیده، و حول ماسوره های درحال چرخش پیچیده می شوند. در آغاز، حدود ۹هزار سال پیش، نخ ریسی با دست و بااستفاده از فرموک(میله ای شکاف دار که دسته ای از الیاف را در خود نگه می دارد) صورت می گرفت؛ فرموک یک دوک سنگین بود که می چرخید و نخ را می تابانْد. حدود دهۀ ۱۳۰۰م، دوک نخ ریسی به اروپا وارد شد؛ گرچه استفاده از آن از مدت ها پیش در شرق رایج بود. این دستگاه، الگویی را برای نخ ریسی دوکی با ماشین به دست داد. طی قرن بعدی، چرخ نخ ریسی هم زمان نخ را می ریسید و حول ماسوره نیز می پیچاند؛ اما تا قرن ۱۸ در ماشینی شدن نخ ریسی تحول چندانی به وقوع نپیوست.