رئالیسم اِنتِقادی (critical realism)
(یا: واقع گرایی انتقادی) هر آموزه ای که شناخت ماهیت واقعی، مستقل و عینی جهان را با تجربۀ ذهنی ـ حسی ما از آن واقعیت سازگار کند. در رئالیسم انتقادی، برخلاف واقع گرایی خام و ساده لوحانه، ذهن، جهان را فقط به واسطۀ ادراک و اندیشه می شناسد؛ بنابراین مسئله عبارت است از تعیین چگونگی رابطۀ میان واسطه (ادراک و اندیشه) و آنچه در آن نمایانده می شود (جهان واقعی). این موضع فکری بیشتر با نام آر دبلیو سلرز(۱۸۸۰ـ۱۹۷۳) پیوسته است که کتابش با عنوان رئالیسم انتقادی(۱۹۱۶) تا حدودی واکنشی علیه به اصطلاح رئالیسم ساده انگارانۀراسلو موراست. در ۱۹۲۰ شماری از فیلسوفان ازجمله ای اُ لاوجوی(۱۸۷۳ـ۱۹۶۲) و سانتایانادر نگارش مقالاتی دربارۀ رئالیسم انتقادیشرکت کردند که مانیفست این مکتب محسوب می شد.
(یا: واقع گرایی انتقادی) هر آموزه ای که شناخت ماهیت واقعی، مستقل و عینی جهان را با تجربۀ ذهنی ـ حسی ما از آن واقعیت سازگار کند. در رئالیسم انتقادی، برخلاف واقع گرایی خام و ساده لوحانه، ذهن، جهان را فقط به واسطۀ ادراک و اندیشه می شناسد؛ بنابراین مسئله عبارت است از تعیین چگونگی رابطۀ میان واسطه (ادراک و اندیشه) و آنچه در آن نمایانده می شود (جهان واقعی). این موضع فکری بیشتر با نام آر دبلیو سلرز(۱۸۸۰ـ۱۹۷۳) پیوسته است که کتابش با عنوان رئالیسم انتقادی(۱۹۱۶) تا حدودی واکنشی علیه به اصطلاح رئالیسم ساده انگارانۀراسلو موراست. در ۱۹۲۰ شماری از فیلسوفان ازجمله ای اُ لاوجوی(۱۸۷۳ـ۱۹۶۲) و سانتایانادر نگارش مقالاتی دربارۀ رئالیسم انتقادیشرکت کردند که مانیفست این مکتب محسوب می شد.
wikijoo: ریالیسم_انتقادی